عواقب رفتار نامناسب با ارباب رجوع/تنش زایی عادات غلط اداری برای سبک زندگی!

توضیحات

:::

منتشر شده در یکشنبه, 19 دی 1395 08:59 |

حیات غرب - سبک زندگی اسلامی به اندازه ای از جامعیت برخوردار است که آدمی می تواند تا پایان عمر خویش بر مبنای این دستورالعمل پیش رود و هرگز احساس خلا نکند. این مهم در ساحت های مختلف زندگی حرف برای گفتن دارد حتی زندگی مدرن امروز که با انواع و اقسام روابط و تعاملات گره خورده است.

اگر در گذشته اداره امور جامعه صرفا در چند مکان محدود می شد امروز چنین نیست و ادارات مختلفی برای چرخاندن چرخه اجتماع دایر شده اند که کارمندان متعددی در آنها مشغول به کار هستند و قرار است با راه انداختن کار ارباب رجوع به نوعی چرخ اجتماع را بچرخانند؛ اما سوال آن است که اگر چنین اتفاقی نیفتد چه بر سر روابط اجتماعی می آید یا اگر کارمندان نسبت به نوع برخورد خود با ارباب رجوع کوتاهی کنند چه قدر این مساله می تواند سبب ایجاد تنش در جامعه شود.

در بررسی این پرسش با حجت الاسلام دکتر ابوالفضل ساجدی، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) و رییس قطب علمی فلسفه دین به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید:

اگرچه سبک زندگی یا همان lifestayle مساله ای است که به ویژه در چند سال اخیر در سطح رسانه ها بیش از گذشته مطرح و تعاریف متعددی از آن ارایه شده است با این وجود برای ورود به بحث دیدگاه و تعریف خودتان را نسبت به این مولفه بیان کنید.

سبک زندگی اسلامی از یک منظر به این معناست که در روابط خود با دیگران بر اساس نگاه اسلام عمل کنیم و آن فرهنگ حاکم بر رفتار ما بر اساس چارچوب های اسلامی باشد، منظور از سبک زندگی یعنی توجه به روش های ویژه رفتاری که اسلام درصدد نهادینه کردن آنها در سطح روابط اجتماعی است.

در نتیجه سبک زندگی پیوند با نوع عاداتی دارد که در جامعه به آنها خو کرده ایم؛ همچنین، روش های تربیتی که از خانواده یا دوستان فرا گرفته ایم و به طور کلی سبک خاص رفتاری که در زندگی فردی و اجتماعی ما حاکم است.

سبک زندگی اسلامی در قالب زندگی کارمندی در سطح اداره چه نمودهایی دارد؟

یکی از زیرمجموعه های سبک زندگی که باید بیش از پیش به آن به توجه شود نوع تعامل ما با دیگران به خصوص در محیط اداری و کاری است. در محیط اداره عوامل مختلفی وجود دارد که می تواند مانع پایبندی ما به سبک زندگی اسلامی باشد.

در سطح برخورد تا عمل و روش هایی که در بهبود سطح تعاملات در اداره وجود دارد، همه و همه می تواند زندگی ساز باشد.

در حوزه روابط بیرونی استفاده از دوربین ها و تحمیل قواعد رفتاری خاص می تواند عملکرد مثبتی در این راستا که افراد احساس وظیفه و مسئولیت کنند، داشته باشد. البته یک سری قواعد درونی نیز وجود دارد که تکمیل کننده رفتارها در سطح اداره است از جمله نوع برخورد با مراجعان. برای مثال اگر یک کارمند مومنی نمازش قضا شود برایش مهم است و احساس نگرانی می کند ولی اگر با یک ارباب رجوع برخورد تند داشته باشد ممکن است به راحتی فراموش کرده و از کنارش عبور کند.

در جامعه ما برای تحقق سبک زندگی اسلامی به ویژه در فضای کاری و به خصوص محیط اداری، لازم است که ویژگی های تعامل صحیح با دیگران را به فرزندان مان یاد دهیم و آن را تبدیل به فرهنگ کنیم.

برجسته سازی و تقویت وجدان کاری از فضاهای فرهنگی از جمله این اقدامات است که یک راه تحقق آن پیوند زدن این مسایل با امور عبادی و معنوی است. اگر مردم بدانند که قبول شدن نمازشان و پذیرفته شدن دعاهای آنها با نوع تعامل شان با دیگران و مردم بستگی دارد قطعا در رفتارشان تجدیدنظر می کنند.

اگر کارمند اداره بداند که رفتار ناپسند او با ارباب رجوع ممکن است سبب حرام شدن درآمدی که دارد بشود، هرگز برخورد تند با ارباب رجوع نمی کند یا اگر کارمند اداره بداند اگر با دیگران تعامل رفتاری مناسب نداشته باشد حقوقی که می گیرد شبهه ناک خواهد بود.

به نظر شما چه قدر از تنش ها و دعواهای جامعه ما ناشی از مشکلات اداری است؟

به عنوان یکی از عوامل قابل پذیرش است ولی این مهمترین و تنها عامل تنش های اجتماعی نیست. محیط اجتماع بر وضعیت روانی افراد اثرگذار است و اگر کسی برای انجام کار اداری خود مجبور شود که ساعات زیادی را در ادارات سپری کند و با رفتار نامناسب کارمندان مواجه شده و احساس تبعیض کرده و فرد مراجعه کننده احساس کند که عوامل دیگر در اداره باعث می شود که به کار او رسیدگی نشود و احساس کند که رشوه خواری و تبعیض در نوع برخورد و سخت گیری ها و طولانی کردن روند کار اداری وجود دارد، قطعا این وضعیت تبدیل به واکنش روحی روانی می شود.

به هرحال کارهای اداری در سطح کشور در حال افزایش است و زندگی ماشینی هرچه جلوتر می رود و به سمت صنعتی شدن پیش می رود تعاملات اداره ای نیز افزایش می یابد و ممکن است خود به خود وقت زیادی از مردم گرفته شود. البته امروزه که فضای مجازی راه اندازی شده است بخشی از کارهای اداری غیرمستقیم قابل تحقق است و این می تواند سبب کاستن میزان حضور در ادارات باشد.

باید توجه داشت جامعه و تنش های موجود در آن پیوندی دوسویه دارند. آنچه انسان در روابط اجتماعی و محل ادارات می بیند می تواند عامل ایجاد تنش شود ولی تنها عامل نیست. واقعیت آن است که ما نیازمند یک نوع نظارت شایسته در فضای اداری هستیم که از اتلاف وقت جلوگیری کند، از کارمندانی که از وقت خودشان به درستی استفاده نکرده و احساس می کنند که هر قدر هم کوتاهی کنند کسی به آنها کاری ندارد باید بازخواست شود.

اگر افرادی که کم کار می کنند و رفتار درستی در محیط کار ندارند، بدانند که با آنها برخورد می شود و اگر به این رفتارشان ادامه دهند اخراج می شوند شاهد رویکرد دیگری در سطح ادارات خواهیم بود. در کشورهای خارجی دوربین های متعددی در فضای اداری نصب می شود و نوع تعامل کارمندان با ارباب رجوع از طریق دوربین نظارت می شود و اگر قواعدی که به آنها گفته اند را رعایت نکنند، اخراج می شوند.

از نظر من باید عوامل درونی تقویت  کننده و کنترل رفتار شایسته در محیط های اداری وجود داشته باشد. بنابراین، برای حرکت به سوی تحقق سبک زندگی اسلامی در فضای اداری و کارمندی باید به دو عامل بیرونی و درونی توجه کنیم. از سوی دیگر باید علاوه بر مسایل فردی نسبت به جنبه اجتماعی تعاملات خود دقیق باشیم و در مقام پیوند زدن حق الناس و حق الله بر آییم.