یک‌سوم ایرانیان غیر فعال هستند
- توضیحات
- :::
- دسته: مقالات |
- منتشر شده در چهارشنبه, 24 شهریور 1395 12:15 |
حیات غرب - در ایران به ازای هر فرد شاغل بیش از دو نفر کار نمی‌کنند؛ این مساله را بررسی داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد. به این ترتیب اعداد و ارقام علاوه بر اینکه بر مساله بیکاری به عنوان یک معضل اساسی در اقتصاد ایران صحه می‌گذارد، نشان‌دهنده مساله بغرنج‌تری در اقتصاد کشوری است که عنوان می‌شود باید در سال‌های آتی با سرعتی چشمگیر به سمت رشد و توسعه حرکت کند. با وجود اینکه جمعیت ایران به سمت سالمندی حرکت می‌کند و پیش بینی می‌شود در آینده نزدیک تعداد سالمندان کشور از ۱۰ میلیون نفر تجاوز کند، اما همچنان کشور ما کشوری جوان به حساب می‌آیند. مزیت کشورهای جوان داشتن نیروی کار و سرمایه انسانی قابل توجه است که در صورت استفاده بهینه از آن می‌توانند به رشد و توسعه اقتصادی دست یابند. با وجود این، در ایران از این فرصت جمعیتی استفاده نشده و نرخ بیکاری در کشور ما بسیار بالاست. فروردین امسال مركز آمار ایران، میانگین نرخ بیكاری سال ۱۳۹۴ را ۱۱ درصد اعلام كرد. این نرخ برای مردان ۳/۹ و برای زنان ۴/۱۹درصد است. این در حالی است که بیکاری در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی و جوانان بیشتر از میانگین بیکاری است که این خود نشان دهنده مشکلی اساسی در این حوزه است. بر اساس گزارشی که مرداد امسال منتشر شد بانک جهانی از نرخ بیکاری ۴/۲۹ درصدی جوانان در ایران خبر داد و اعلام کرد: نرخ بیکاری جوانان در ایران بیشتر از ۱۴۲ کشور جهان است.بر اساس این گزارش جمعیت جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله در جهان به ۸/۱ میلیارد نفر رسیده که یک سوم از این تعداد نه کار دارند، نه آموزش دیده اند و نه از تخصص حرفه ای و فنی برخوردارند. آمارها نشان می‌دهد ۱۴ درصد جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله جهان بالغ بر ۲۵۲ میلیون نفر با نرخ بیکاری مواجه هستند. بر اساس پیش بینی این نهاد بین‌المللی طی یک دهه آینده یک میلیارد جوان وارد بازار کار می‌شوند و طی این مدت باید ۶۰۰ میلیون شغل جدید ایجاد شود تا مشکل اشتغال جوانان وخیم تر نشود. بانک جهانی نرخ بیکاری جوانان در ایران را ۴/۲۹ درصد اعلام کرده و ایران را از این نظر در رتبه ۳۲ قرار داده است. بر این اساس در میان ۱۷۴ کشوری که مورد بررسی قرار گرفته اند نرخ بیکاری جوانان ایران از ۱۴۲ کشور بیشتر بوده است. برخی کشورها که بیکاری بیشتری نسبت به ایران دارند عبارتند از: ایتالیا با ۱/۴۴ درصد، مصر با ۴۲ درصد، نامیبیا با ۳۸/۷ درصد، قبرس با ۷/۳۵ درصد، عراق با ۶/۳۴درصد، گرجستان با ۱/۳۴ درصد، تونس با ۸/۳۱ درصد، و عربستان با ۵/۲۹ درصد. از جمله کشورهایی که نرخ بیکاری جوانان کمتری نسبت به ایران دارند می‌توان به این کشورها اشاره کرد: آلبانی با نرخ بیکاری ۲/۲۹درصد، ایرلند با ۸/۲۵ درصد، رومانی با ۱/۲۵ درصد، لهستان با ۲۴ درصد، فرانسه با ۹/۲۳ درصد، لبنان با ۷/۲۰ درصد، کویت با ۴/۱۹درصد، عمان با ۸/۱۸ درصد، ترکیه با ۷/۱۷ درصد، انگلیس با ۷/۱۶ درصد، آمریکا با ۱۴ درصد، کانادا با ۴۱/۱۳ درصد، روسیه با ۹/۱۲ درصد، بحرین با ۹/۱۰ درصد، و قطر با ۳/۱ درصد. رواندا نیز کمترین نرخ بیکاری جوانان در جهان را به خود اختصاص داده است. نرخ بیکاری این کشور ۷/۰ درصد برآورد شده است.
سونامی کار نکردن
در این میان یکی از مشکلات جدی اقتصاد ایران غیر فعال بودن درصد بالایی از جمعیت است. کمتر از ۳۰ درصد از جمعیت ایران شاغل هستند. بررسی‌های صورت گرفته توسط مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در حال حاضر از جمعیت ۷۸ میلیون و هشتصد هزار نفری ایران، ۲۲ میلیون نفر شاغل هستند. به این ترتیب با اشتغال ۲۷ درصدی جمعیت ایران، به ازای هر فرد شاغل در ایران بیش از دو نفر فاقد شغل وجود دارند. این بدان معناست که بار تامین هزینه‌های ۵/۳ نفر در ایران - شامل یک فرد شاغل و ۵/۲فرد بدون شغل - بر عهده یک نفر است. از جمعیت ۷۹ میلیون نفری ایران ۵۷ میلیون نفر هیچ فعالیت شغلی و اقتصادی در حال حاضر ندارند. فعال نبودن این جمعیت به معنای عدم مشارکت اقتصادی این افراد نیست چرا که بخشی از این جمعیت را بیکاران و کسانی تشکیل می‌دهند که در جستجوی کار هستند. متغیر نسبت کل جمعیت به تعداد شاغلان در سال‌های اوج درآمد نفتی ایران یعنی در سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ با شرایطی بدتر از قبل روبه‌رو شد به طوری که این نسبت از سال ۱۳۸۴ تا پایان سال ۱۳۹۴ از حدود ۳/۳ به ۵/۳رسیده است و این به معنای دشواری در تامین نیازهای خانوارها در ایران است. متوسط این رقم در جهان در حدود ۳/۲نفر برآورد شده است. این در حالی است که کشورهای شرق آسیا مانند کره جنوبی و چین در این شاخص نسبت‌هایی پایین تر از متوسط جهانی را دارا هستند.برخی کارشناسان بر این عقیده اند که رشد رعد آسای اقتصادی این کشورها ریشه در مشارکت بالای اقتصادی جمعیت آنها دارد، هر چند سختکوشی این جمعیت نیز نکته مهمی از نظر تحلیلگران بین‌المللی تلقی می‌شود. مرکز پژوهشهای مجلس پیش‌تر در گزارشی سهم بالای جمعیت غیر فعال ایران از کل جمعیت و روند افزایشی آن بخصوص سهم غالب نیروی جوان و تحصیلکرده در بین جمعیت غیر فعال را هشداری جدی برای بروز انواع نابسامانی‌های اجتماعی می‌داند. بیکاری یکی از مهم‌ترین بحران‌های کنونی و پیش روی اقتصاد ایران است به طوری که بسیاری از برنامه‌ریزی‌ها بر کاهش نرخ بیکاری در سال‌های آتی استوار است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در صورت تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده و در بهترین حالت، تعداد بیکاران ایران در پایان قرن حاضر در حدود پنج میلیون نفر خواهد بود.