کارشناسان سیاسی تمایل داعش برای گسترش و امن کردن حوزه اتصال سوریه، ترکیه و عراق در قلمرو خود و همچنین تلاش کردها برای متقاعد کردن آمریکا به منظور دریافت کمک نظامی را دلایل تعقیب و گریز اخیر نیروهای پیشمرگ و داعش می دانند.
به گزارش کردپرس، تصرف برق آسای دو شهر استان نینوا وبرخی میدانهای نفتی آن از سوی داعش و عقب نشینی نیروهای پیشمرگ از این مناطق، که منابع داخلی و خارجی عراق به عنوان یکی از عوامل سد پیشروی داعش می دانستند باعث ایجاد تعجب و شک در عراق و جهان شد. البته به گفته منابع داخلی در اقلیم کردستان، با کمک بمباران هوایی مواضع داعش از سوی نیروی هوایی عراق به فرمان مالکی و نیز همیاری نیروهای نظامی وابسته به حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه، نیروهای پیشمرگ توانسته اند به مواضع قبلی خود بازگردند.
کارشناسان سیاسی حمله ناگهانی داعش را که قبلا اعلام کرده بود قصد پیشروی به مناطق کردنشین شمال عراق را ندارد و همچنین عقب نشستن نیروهای پیشمرگ را که توانسته بودند به دنبال عقب نشینی نیروهای ارتش عراق به دنبال حملات داعش، پس از سالها مناطق مورد مناقشه موصل را تصرف کنند، به صورتهای مختلفی مورد تحلیل و بررسی قرار داده اند.
توبی داج، مدیر بخش خاورمیانه مدرسه اقتصاد لندن با اشاره به گسترش 40 درصدی قلمرو کردهای عراق در سایه حمله داعش و فرار نیروهای ارتش عراق به آژانس خبری فرانسه گفته است:« آنها(کُردها) بخش عظیمی از یک کیک را گاز گرفته اند که زمان بسیار زیادی برای هضم آن لازم دارند.»
وی می افزاید:« کُردها از نظر نظامی و اقتصادی به اندازه ای قوی نیستند که بتوانند این مناطق تصرف شده را نگاه دارند.»
آسوس هردی، کارشناس سیاسی کُرد هم به همین خبرگزاری گفته است:« داعش مطلع شده که آمریکا از همکاری مشترک سنی- شیعه – کرد حمایت می کند. داعش تلاش می کند مناطق همجوار مرز ترکیه- سوریه و عراق را برای خود امن کند اما این مسئله بدون توسعه آن به اقلیم کردستان عراق ممکن نیست.»
اسماعیل الفیلی، پروفسور تحلیل سیاسی در دانشگاه المستنصریه بغداد معتقد است:« کردها نباید فکر کنند که داعش به قلمرو آنها حمله نمی کند.»
وی هشدار می دهد:« داعش به دنبال توسعه قلمرو خود در اقلیم کردستان است و اگر نیروهای پیشمرگ به آنها خاتمه ندهند، وضعیت به سمت بسیار خطرناکی پیش می رود.»
پیتر هارلینگ از گروه بحران بین الملل می گوید:« اگر چه نیروهای پیشمرگ ورزیده، مجهز و با انگیزه هستند اما آنها در مناطق(ناهموار) خود توانا هستند نه در دشتهای اعراب. )
برخی تحلیلگران می گویند پیشمرگ به معنای واقعی آن نمی خواهد در موصل که مرکز اصلی درگیری با داعش است بجنگد؛ چرا که آنها به دنبال درگیر کردن آمریکا و رفع کمبود بودجه خود هستند.
احسان الشمری، استاد دانشگاه بغداد عقب نشینی نیروهای پیشمرگ را یک تاکتیک می داند و می گوید:« عقب نشینی نیروهای پیشمرگ را می توان یک تاکتیک دانست.کردها می خواهند واشنگتن سلاحی را که آنها در بازار سیاه می خرند، در اختیار آنها قرار دهد.