حیات غرب - یکی از مولفههای اساسی بلوغ عاطفی در فرد وجود صبر است. بسیاری از افراد به دلیل نبود این خصیصه در بزرگسالی دچار لطمات متعددی میشوند. صبر خصیصهای است که با آموزش و کسب تجربه حاصل میشود و بهترین زمان پرورش آن نیز، زمان کودکی هر فردی است. اگر میخواهید فرزندی صبور داشته باشید بهتر است از همین عنفوان کودکی دست به کار شوید و به او یاد بدهید که چگونه صبور باشد و آرامش درونی خود را حفظ کند.برای تربیت فرزند صبور، تدابیر کارساز زیر را عملی کنید:
الگوی صبر فرزندنتان باشید
به یاد داشته باشید فرزند شما کپی بردار خوبی است، او رفتارها و واکنشهای شما را با دقت میبیند و در ذهن خود ذخیره شان میکند. اگر اولین واکنش شما به هر اتفاق ناخوشایندی، از دست دادن صبر و تحمل باشد او نیز آن را یاد گرفته و در شرایط مشابه مثل شما رفتار خواهد کرد. در واقع اگر شما به طور مکرر صبر و تحمل خود را از دست بدهید، یک رفتار منفی را تقویت میکنید و مجوز استفاده از آن را نیز برای فرزندتان صادر میکنید. پس در درجه اول، توصیه میکنیم خود، در شرایط دشوار آرام باشید و صبور. تمرین نفس کشیدن عمیق، اولین گام موفقیت شماست.
صبر را تمرین کنید
یادگیری صبر نیاز به تمرین دارد. والدین بهتر است در فرصتهای مناسب و به بهانههای مختلف، آن را در بین اعضای خانواده به نمایش بگذارند. مثلا، با یک برنامه از پیش تعیین شده، صبر و تحمل را به صورت یک گفتوگوی کوتاه با همسر، در حضور فرزندتان به نمایش بگذارید. مثلا،از همسرتان بخواهید در جواب سوال شما که آیا آشغالها را بیرون گذاشتهای؟ عکسالعمل و پاسخی نداشته باشد. چند بار این سوال را تکرار کنید و پاسخی را نشنوید، بعد از فرزندتان بپرسید: به نظرت چرا پدر جواب نمیدهد؟ به نظرت چهکار کنم تا او متوجه صدای من شود؛ دعوا راه بیندازم، دوباره صدایش کنم، سکوت کنم،و...تکرار این نمایشهای تمرینی نه تنها باعث میشود که قدرت تحمل فرزندتان افزایش یابد بلکه او راههای مختلف پاسخ دهی به شرایط را نیز یاد میگیرد و از بین آنها مناسب ترین را انتخاب میکند.
اجازه دهید کودک صبر را تجربه کند
بعضی از والدین به اشتباه تصور میکنند که پدر ومادر خوب بودن یعنی این که آنها نیاز فرزندشان را بلافاصله برطرف کنند، این در حالی است که به نظر روان شناسان، آنان بزرگترین اشتباه خود را در تربیت مرتکب میشوند. در راستای تربیت سالم و آموزش صبر، لازم و ضروری است که گاهی تامین حاجت فرزند به تعویق بیفتد؛یعنی این که والدین باید بلافاصله بعد از این که کودک خواستهاش را مطرح کرد، نیازش را برآورده نکنند. این رفتار باعث میشود که کودک نه تنها متوجه شود که والدینش صرفا برای برآوردن نیازهای او موجود نیستند و ارزشیفراتر از آن دارند بلکه یاد میگیرد که برای رسیدن به نتیجه، نیاز به فرصت دارد. مثلا، اگر در حال انجام کارهای شخصی تان هستید و فرزندتان در آن لحظه از شما بخواهد باتری اسباب بازی اش را عوض کنید؛ باید اجازه دهید دقایقی منتظر بماند؛ با احترام به او بگویید: الان کار دارید و نمیتوانید خواسته او را برآورده کنید، اما پس از 10 دقیقه تعویض باتری را حتما انجام خواهید داد.
از طریق بازی وارد عمل شوید
به چالش کشیدن صبر و حوصله، یکی از روشهای آموزش آن است. مثلا پازلی (کمیسخت باشد) را برای فرزندتان تهیه کنید و از او بخواهید او را درست کند؛ به او بگویید در صورت موفقیت پاداش خوبی به او خواهید داد. تلاش فرزند و ممارست او برای حل آن پازل، میتواند شروعی برای افزایش صبر باشد. کاشتن گل و گیاه هم، بهترین تمرین برای صبر میباشد چون کودک میآموزد با مراقبتی که همراه با صبر و حوصله است میتواند موجودی را پرورش دهد.
مهارتهای انتظار را آموزش دهید
برای آموزش صبر، گاهی اوقات فقط باید منتظر بمانید. انتظار کشیدن در مطب یک پزشک یا ایستادن در یک صف و ... میتواند برای کودک مفید باشد. در مدت انتظار سعی کنید فرزندتان را سرگرم کنید و توجه اش را به چیزی منعطف سازید تا گذشت زمان برای او کسلکننده نباشد. برای سرگرم کردن کودک بهتر است کتاب داستان یا رنگ آمیزی به همراه داشته باشید، یا از کودک بخواهید اشکال هندسی را که در اطراف میبیند برای شما نام ببرد و بشمارد.
راههای بیان احساس را به او یاد دهید
گاهی کودکان هنگام مواجهه با یک مشکل، برآشفته و عصبی میشوند و احساسشان را با برخوردهای کلامیو فیزیکی نامناسبی بروز میدهند . در چنین شرایطی به فرزندتان یاد بدهید که با آرامش و بدون فریاد زدن و با استفاده از بیان و رفتار مناسب تری نیزمیتواند احساسش را بروز دهد. برای کسب نتیجه بهتر، توصیه میکنیم آزادی عمل و حق انتخاب به او بدهید، وقتی برای رسیدن به خواسته اش صبر و حوصله نشان داد، با مهربانی تشویقش کنید و بگویید قدردان این رفتار خوب او هستید ولی اگر جیغ و فریاد کرد، به او توجه نکنید و بگویید این رفتار او را ارزشمند نمیدانید و هرگز پاسخش نخواهید داد.
مفهوم زمان را توضیح دهید
یکی از مولفههای یادگیری صبر، درک زمان ومفهوم وقت است . کودک، زمانهای قراردادی ما بزرگسالان را متوجه نمیشود. مثلا وقتی میگویید: بابا ده دقیقه دیگر میآید، او درکی از این زمان ندارد و ممکن است چند دقیقه ای نگذشته دوباره سوالش را تکرار کند. برای تفهیم این مطلب، بهتر است زمان را با چیزهایی که قابل درک برای کودک هستند، بیان کنید مثلا به او بگویید: وقتی برنامه کودک تمام شد، بابا به خانه میآید.