حیات غرب - سرانجام دیپلماسی مبتنی بر عقلانیت ، درایت و اعتدال فرزند ان این مرزوبوم به بار نشست و در روزهای آغازین سال نو ،عیدیی ارزشمند به مردم ایزان زمین هدیه نمودند و یکی دیگر از مطالبات ملت ما در انتخابات سال نود و دو تحقق یافت . تحقق این خواسته هم در عرصه سیاست خارجی و هم در عرصه سیاست داخلی اثر گزار خواهد بود. در عرصه سیاست خارجی ضمن بهبود روابط کشور ما با دول خارج موجب باز گشت اعتماد محافل بین المللی و دول خارجی به پای بندی کشور ما به پروتکل های بین المللی می شود . در عرصه سیاست داخلی ضمن بر طرف نمودن تدریجی مشکلات اقتصادی امید و نشاط را به جامعه مدنی باز خواهد گردانید و زمینه را برای پرداختن دولت به مسائل مهم دیگری که تا به حال در اولویت بعدی بودند فراهم می نماید .
مذاکرات لوزان سرانجام پس از هشت روز پایان پذیرفت و نتیجه آن به سود دو طرف مذاکره کننده تمام شد. برای موفقیت در یک مذاکره بین المللی باید طرفین به بازی برد-برد اعتقاد داشته و پای بند باشند تا بتوانند به نتیجه مطلوب خود برسند . هر چند که تا نگارش سند جامع توافق، سه ماه وقت باقی است اما بیان یک سری از جزئیات در بیانیه مشترکی که از سوی “جواد ظریف” و “فردریکا موگرینی” مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرائت شد نشان داد بیانیه مورد نظر فراتر از بیانیه های مرسوم است. مخالفان دولت به این بیانیه، “توافق مرحله اول” هم گفته اند و وزیر خارجه را به تخطی از توصیه رهبری متهم کرده اند. به نطر می رسد متن تهیه شده بیشتر از اینکه یک بیانیه مطبوعاتی مشترک باشد چارچوب یک توافق کلی است و عقب نشینی از موارد مطرح شده از سوی طرفین بسیار دشوار است.چرا که از زمان روی کار آمدن دولت روحانی، توافق هسته ای با سرعت قابل توجهی پیش رفت و برای عقبگرد نیازمند همان سرعت وانرژی است.
با توجه به اهمیت این توافق مقدماتی برای طرفین مذاکره به خصوص اوباما و روحانی، تصور اینکه خرابکاری های محافظه کاران در ایران، آمریکا، اسرئیل و عربستان بتواند طرفین مذاکره کننده را وادار به عقب نشینی کند سخت است.از زمانی که محافظه کاران دول مذکور احساس نمودند که احتمال توافق هر لحظه بیشتر می شود بر تلاش خود برای ناکام گذاشتن مذاکرات می افزودند و آنگاه که متن توافقنامه منتشر شد عصبانیت و ناخشنودی خود را کتمان ننمودند . روزنامه واشنگتن پست با واکنشی سرد به این توافق اولیه نوشته "پارامترهای کلیدی" که از سوی دولت آمریکا درباره این تفاهم منتشر شده، حتی اهداف اولیهای را که خود دولت اوباما پیشتر تعیین کرده بود محقق نمیسازد: "هیچ کدام از تاسیسات اتمی ایران از جمله مرکز فردو که زیر کوههاست تعطیل نخواهد شد. یکی از ۱۹ هزار سانتریفیوژ ایران هم از کار نخواهد افتاد." نتانیاهو کابینه اضطرای تشکیل داد ودر تماس تلفنی که از سوی اوباما با نتانیاهو صورت گرفت، نخست وزیر اسرائیل به رئیس جمهوری آمریکا گفت که توافق به دست آمده «به برنامه هستهای ایران مشروعیت داده؛ اقتصاد ایران را بهبود میبخشد؛ تجاوزگری و حمایت ایران از تروریسم را در خاورمیانه و ورای آن افزایش میدهد. در ایران هم حریان مخالفی در یک اقدام همسو با مخالفین خارجی توافق ضمن حملاتی به تفاهم نامه گفتند : اسب زین دار را داریم و افسار پاره را گرفتیم و حتی آن را با ترکمن چای مقایسه نمودند .
تفاهمی که دیروز ایران و قدرت های غربی به آن دست یافتند حاوی بندهایی است که معادله برد- برد را برای طرفین به ارمغان آورده است.نگاهی به این بندها مؤید این مدعاست که :تا کنون قطعنامه های صادر شده علیه ایران بر توقف کامل عملیات هسته ای و محروم نمودن کشور ما از این فن آوری تأکید داشته و تمامی فشار بدین منظور بود تا ایران این خواسته را بپذیرد. اما ایران توانسته بدون اینکه به تعطیلی کامل تاسیسات اتمی خود تن دهد از طریق راهکارهایی مانند تبدیل کردن اورانیوم غنی شده به سوخت هسته ای، کاهش تعداد سانتریفیوژها ، تبدیل فردو به مرکز تحقیقاتی و علمی به جای غنی سازی اورانیوم و تغییر کاربری راکتور آب سنگین اراک و نگه داشتن حدی از غنی سازی اورانیوم، فعالیت های هسته ای خود را در قبال رهایی از فشار سنگین غرب حفظ کند.
لغو کامل تحریم های اروپا و آمریکا که عمده فشار را بر صنعت نفت و بانک ایران وارد کرده بلافاصله طی یک روند پیش بینی شده به توافق طرفین رسیده است . بر داشته شدن تحریم ها نه تنها به رشد سرمایه گذاری های خارجی و ورود شرکت های غربی به ایران ودر نتیجه ایجاد امکان های جدید شغلی منجر خواهد شد بلکه به افزایش صادرات نفت ایران و آزاد شدن دارایی ها و بشکه های بلوکه شده نفتی نیز منتهی خواهد شد،دولت را از کسری بودجه ای که با آن مواجه می باشد نجات خواهد داد.
از بین سه جهت گیری تحلیلی خوش بینانه(که حصول توافق را قطعی می دانست) بدبینانه(که آن را ناممکن می دانست) وبینابینی(که تحقق توافق را منوط به شرایط ویژه ای می دانست) تحلیل نخست عینی تر بود. تحلیلی که بر مبنای سه مولفه استوار شده بود:
۱-انتخاب روحانی در انتخابات خرداد ۹۲ به باراک اوباما کمک کرد ایده توافق با ایران را جدی تر پیش ببرد و از هر تلاشی برای رسیئن به آن کوتاهی ننماید .
2-تحولات منطقه نیز در رسیدن آمریکا و ایران به چنین تفاهمی تاثیرگذار بود. به خصوص بعد از زمانی که بهار عربی به زمستان تبدیل شد، ناآرامی و ناامنی سراسر خاورمیانه را گرفت و هزینه مدیریت این منطقه را برای دولت اوباما بالا برد. این نا امنی تا همسایه بغل دست ما و حتی نزدیک مرزهای ما کشیده شد .
3-نکته بعد اینکه در این دوران یعنی بعد از دوران ریاست جمهوری روحانی اقدامات ایران برای جلب رضایت آژانس،تبدیل اورانیوم به سوخت و برخی از اقدامات اعتماد آفرین در پیشبرد مسائل فنی موثر بود و خود به خود زمینه بحث های جدی و نه نمایشی را در حوزه مسائل فنی فراهم کرد. یعنی در این دوره فضای واقعی برای گفت و گوهای جدی فنی نیز فراهم شد.این سه عامل دست به دست هم داد تا مخالفین توافق هسته ای در داخل دو کشور ایران و آمریکا علی رغم جدیت های خود ،شکست خورده و به هدف خویش نرسند.
اما مهم تر از مسئله ی انرژی هسته ای ، انرژیی است که در درون جامعه مااز این تفاهم آزاد می شود. انرژیی که نه تنها می تواند به امید برخاسته از انتخابات ۹۲ دوام بدهد بلکه نیروها را افزون تر خواهد کرد و تلاش برای حضور جدی در دو انتخابات مهم سرنوشت ساز خبرگان و مجلس شورای اسلامی را دو چندان خواهد کرد تا با بر گزیدن منتخبینی همسو و همراه با دولت نه در تقابل باآن به دولت یاری رسانند . به همین خاطر است چهره های مخالف با این توافق در داخل کشوراز نتایج توافق هسته ای بر انتخابات سال جاری ابراز نگرانی می کنند.
اگر در کوتاه مدت فشار به جامعه مدنی ایران برای القای این نکته که با توافق احتمالی تغییری رخ نخواهد داد، بیشترشود اما آثار این توافق بیشتر از هر چیز در اسفند سال جاری مشخص می شود، جایی که “سینرژی” ایجاد شده می تواند یک بار دیگر مردم را به سمت صندق های رای بکشاند. به علاوه اینکه آثار روانی و اقتصادی این توافق می تواند جامعه مدنی را پویاتر و حضور نیروهای مدنی در عرصه عمومی را دو چندان کند. بسیج جامعه مدنی تنها در شرایط رفاه اقتصادی و امیدواری نسبت به تغییر میسر است و آثار روانی حل مسئله هسته ای که بخش عمده ای از توان و انرژی ملی را به خود اختصاص داده بود زمینه را برای استقرار هر چه بیشتر تحول خواهان در ساختار قدرت فراهم خواهد کرد.
بیش از هر موضوعی، حل پرونده هسته ای برگ برنده مهمی برای دولت روحانی است. در صورتی که انرژی آزاد شده از این موفقیت دیپلماتیک چه از سوی دولت، چه از سوی جریان ها ی حامی دولت واصلاح طلبان و چه از سوی سایر تحول طلبان و مدافعان مطالبات مدنی به درستی مدیریت شود تحولات مهمی در روند خواسته های مدنی مردم ایران رخ خواهد داد به ویژه اینکه تا اسفند ۹۴ تنها ۱۱ ماه باقی مانده است.
اکنون که این تفاهمنامه به امضاء رسیده و زمینه را برای توافق نهایی فراهم نموده است ،به مخالفین داخلی از سر خیر خواهی برای ملت و مملکت توصیه می نمائیم که اگر دل در گرو پیشرفت و آبادانی مملکت داریدو دلواپس بر طرف نمودن گرفتاری های این مردم که ره آورد هشت سال دولت هزاره سوم مورد حمایت شمامی باشد ، هستید ضمن طرح انتقادهای مشفقانه و منصفانه ی خود، با دولت بر خاسته از رأی مردم همکاری و همدلی نمایید تا تا حسن نیت و صداقت شما در گفتار و کردار بر همه روشن شود .
بامید فردایی بهتر در پرتو :
عرفان برابری آزادی
شورای هماهنگی اصلاح طلبان استان کرمانشاه
14/1/93