حیات غرب - عباس حاتمی -همه صاحبنظران اعم از شرقی و غربی، مذهبی وسکولار، سنتی و مدرن بر این عقیده تاکید دارند که باسوادی زیربنای توسعه بوده و شاخص اصلی سلامت و توسعه جامعه محسوب میشود.
انواع کم سوادی :1 - کم سوادی سیاسی 2 - کم سوادی فرهنگی 3 - کم سوادی بین المللی4 -کم سوادی اجتماعی
بد ترین نوع بی سوادی ، بی سوادی سیاسی است
سواد: بمعنی آگاهی، شناخت، توانایی درک وتفسیر، قدرت اندیشیدن، یادگیری مادام العمر.
کم سوادی: حالتی است که فرد: ۱- فقط خواندن ونوشتن بلد است۲-محدودیت در تعقل و توانایی محدود در مشارکت اجتماعی دارد، چون درک اجتماعی پایینی دارد۳ -قادر به استفاده از تکنولوژیهای ارتباطی (اینترنت، شبکههای مجازی ونشریات) جهت به روزکردن اطلاعات خودنمی باشدواطلاعات کهنه دارد۴-کم سوادی مربوط به کیفیت یادگیری است ودغدغه اصلی فعالان اجتماعی محسوب میشود. دردنیای امروزی ریشه کنی کم سوادی ازشاخصهای توسعه انسانی است.
طبق آمار سال ۱۳۹۱ در کشور 970 هزار نفر بی سواد مطلق (بیسوادی مطلق زیر۱۹ساله۵/۲%)، ۱۰میلیون نفر در حد ابتدایی و ۱۰میلیون نفر در حد سیکل سواد دارند یعنی۳۰میلیون نفر بی سواد یا کم سواد هستند.
علاوه براین کم سوادی به مدرک تحصیلی نیست. زیرا بسیاری از افراد که درسالهای دور مدرک تحصیلی بالاتر گرفته اند در صورت نداشتن یادگیری دائمی کم سواد محسوب میشوند؛ در عصر حاضر تاریخ انقضای مدرک تحصیلی ۵ سال است، بفرض چنانچه فردی مدرک لیسانس داشته باشد ولی نتواند اطلاعات خود را باعلم و دانش جدید نوسازی کند این فردکم سواد است.
تولید انبوه مدرک دیپلم، لیسانس و دکترا بدون توجه به کیفیت آموزشی نمونه بارز تقویت کم سوادی در جامعه است.
آثار زیان بار کم سوادی
الف: اثرات فردی: نفهمی، کم فهمی، بدفهمی، آموزش ناپذیری، جهل، فقر.
ب- اثرات اجتماعی: کم سوادی شدیدترین آسیبهای اجتماعی بشرح زیربرجامعه واردمی کند.
۱- عوامگرایی، کوتاه بینی، دانش گریزی.
۲- زودباوری، پیگیری اهداف کوتاه مدت.
۳- زورگویی وزورپذیری برای پیشبرداهداف.
انواع کم سوادی:
۱- کم سوادی سیاسی: بدترین نوع کم سوادی، کم سوادی سیاسی است؛ کم سوادسیاسی کوروکراست، درک سیاسی ندارد و نمیداند که هزینههای زندگی از قبیل قیمت نان، اشتغال، بهداشت روانی، مسکن، دارو ودرمان همگی وابسته به تصمیمات سیاسی هستند.
او حتی به جهالت سیاسی خود افتخار کرده، سینه جلو میاندازد و میگوید که … «از
سیاست بیزار» است، یامی گوید «من سیاسی نیستم». چنین آدم سبک مغزی نمیفهمد که بیتوجهی به سیاست است که زنــان فــاحــشه، فقر و کــودکان خــیابانــی میسازد، قتــل و غــارت را زیاد میکند وازهمه بدتربرفساد صاحبان قدرت میافزایدومنجربه فقروعقب ماندگی میشود. پیشرفت کشورهامدیون تصمیمات کارآمدسیاستمداران است. برای انتخاب سیاستمداران توانابایدهمه شهروندان سیاسیدان باشندوشاخصهای سیاستمداری رابدانند.
۲-کم سوادی فرهنگی: کم سوادفرهنگی تاریخ سرزمین خودرابخوبی نمیشناسدوبه میراث فرهنگی اهمیت نمیدهد، روزانه کمتراز۲۰دقیقه مطالعه میکند، بیشترحرف میزند، درهرزمینهای خودراصاحب نظرمی داند، فاقدسوادرسانهای است، محیط زیست راآلوده میکندزیراازعواقب آن ناآگاه است، مقلدمآب است چون کمترفکرمی کند. خشونت کلامی وغیرکلامی بالاست وگفتمان مستدل کمرنگ است، بد اعتمادی، دروغ وتهمت رواج دارد. سالیانه کمتراز۳باربه سینمامی رود.
۳-کم سوادبین المللی: آگاهیهای بین المللی اندکی داردوچون ارزشهای مشترک جهانی راکمترمی شناسدوسفرهای خارجی محدودی داشته است ازاینروفکرمی کندجهانیان دشمن اوهستندواوبرترازملتهای دیگراست، اطلاعات اندکی ازوظایف سازمانهای بین المللی داردوازحقوق بین الملل مثل حقوق بشراطلاعات جامعی ندارد. کم سوادبین المللی ازخودسوال نمیکندکه علت پیشرفت کشورهای ژاپن، کره جنوبی وتایوان که فاقدمنابع طبیعی مثل نفت ومعدن هستندچیست؟ وعلت عقب ماندگی کشورهای نفت خیزمثل عربستان سعودی، عراق وبحرین که بالاترین بیسوادی وفقررادارندچیست؟
کم سوادبین المللی درکره شمالی منجربه فقرمطلق۹۰%مردم آن کشورشده وهمین کم سوادی دررهبران شوروی سابق نیزباعث متلاشی شدن نظام کمونیستی گردید.
۴-کم سواداجتماعی: به توسعه اجتماعی ومسئولیتهای اجتماعی کمتراهمیت میدهد، بیمه اجتماعی خودوخانواده راجدی نمیگیرد، خودپزشکی میکندوکمتربه پزشک مراجعه مینماید، نسبت به گسترش فقروبی عدالتی درجامعه بیتفاوت است، فردگراست وقادربه کارگروهی نیست.