روایت آیت‌الله ایازی از نشست مشترک دو تشکل روحانی اصلاح‌طلب در حرم امام خمینی/ بیشتر دغدغه دین و جامعه بود تا انتخابات
- توضیحات
- :::
- منتشر شده در دوشنبه, 11 دی 1402 10:03 |
در شهرها استوانه‌های بزرگی از روحانیون را داشتیم که امروزه نیستند و از طرف دیگر در گذشته، احکام دین را بزرگانی برجسته و عالم بیان می‌کردند و امروز به دست مداحان و شبه مداحان افتاده.
حضور اعضای دو تشکل مجمع روحانیون مبارز و مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در حرم امام خمینی و برگزاری نشست مشترک به میزبانی سید حسن خمینی از اخبار قابل توجه این روزهاست.
هر چند در نگاه عامه و کثیری از نسل تازه روحانیون یک‌سان انگاشته می‌شوند اما این توضیح لازم است که مجمع روحانیون مبارز به موازات جامعه روحانیت مبارز تشکیل و در واقع از آن منشعب شد. چهره‌های اصلی آن سید محمد موسوی خویینی ها، مهدی کروبی و سید محمد خاتمی و هر سه مورد وثوق رهبر فقید انقلاب بودند. خود دبیر کل مجمع (مهدی کروبی) البته بعد از انتخابات ۸۴ و به نشان ابراز نارضایتی از ناهمراهی دوستان با کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری جدا شد و حزب اعتماد ملی را پایه گذاشت و در سال ۸۸ هم با نامزد مجمع رقابت کرد هر چند بعد از انتخابات ۸۸ و از حیث اعتراض در یک صف قرار گرفت و از بهمن ۱۳۸۹ در حصر خانگی است. برخی از چهره‌های مشهور آن همچون آیت‌الله توسلی و محتشمی‌پور هم درگذشته‌اند.
تشکل دیگر نیز باز به موازات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم شکل گرفت اگرچه در این فقره نمی‌توان به غلظت مورد قبل گفت از جامعه مدرسین منشعب شدند ولی دیگر نمی‌خواستند از آیت‌الله مرحوم محمد یزدی رییس جامعه تبعیت کنند که حتی برای مرجع تقلیدی در اندازه و آوازه آیت‌الله شبیری زنجانی تعیین تکلیف می کرد.
این تشکل البته به غلظت مجمع روحانیون یا رقیب خود- جامعه مدرسین- سیاسی نیست ولی نگاه اصلاح‌طلبانه و نواندیشانه دارد و از چهره‌های مشهور آن می‌توان به آیت الله ایازی و محمد تقی فاضل میبدی اشاره کرد.
انتخاب زمان حضور این روحانیون در حرم امام خمینی البته ظاهرا به خاطر زادروز رهبر فقید انقلاب بوده (که مطابق تقویم قمری در سالروز میلاد دخت گرامی پیامبر اسلام رخ داده) اما دو مجمع نشستی هم برگزار و در باره دغدغه‌های خود و جامعه هم‌اندیشی کردند.
سید مهدی حسینی دورود درباره همین نشست مشترک با آیت‌الله ایازی گفتوگو کرده است:
*بعد از مدت‌ها شاهد نشست متفاوت یا دست کم مشترکی در مرقد مطهر بودیم که اعضای ارشد مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم و مجمع روحانیون مبارز در آن حضور داشتند. لطفا درباره اهداف برگزاری این نشست و مباحثی که مطرح شد، توضیح دهید.
- هر دو تشکیلات مجمع مدرسین و محققین و مجمع روحانیون مبارز دو ویژگی دارند: اول اینکه روحانی هستند با دغدغه دین و جایگاه دین در جامعه. دومی هم نواندیشی و اصلاح‌طلب بودن آن‌ها است. لذا از طیف روحانیونی مثل جامعه مدرسین و جامعه روحانیت مبارز، متفاوت‌اند.
برگزاری جلسه مشترک به این خاطر بود که در این ایام زمینههای دین‌گریزی و دین‌ستیزی در جامعه کاملاً مشهود است. به خصوص رفتارهایی در سطوح تصمیم‌گیری و یکی شدن کاسه دین و حکومت به دین‌گریزی کمک کرده است (و مردم همه را از چشم همه روحانیون می‌بینند).
از این رو این دو تشکیلات، جلسه مشترکی برگزار و درباره این موضوع و مسائلی که امروز جامعه ما را به لحاظ بحران اخلاقی تهدید می‌کند، گفتوگو کردند. البته تنها مسئله دین و دین‌گریزی هم نبود بلکه مسئله معیشت و مشکلات اقتصادی مردم و ناکارآمدی حکم‌رانی نیز از انگیزه‌های جدی‌یی بود که این دو تشکیلات را واداشت تا جلسه‌ای هم‌اندیشی برگزار و با یکدیگر گفتوگو کنند.
در ابتدای این جلسه دغدغه‌هایی که در مجمع مدرسین برای برگزاری این جلسه مشترک مطرح شده بود طرح شد. البته برگزاری نشست در مرقد حضرت امام با میزبانی آیت الله حاج حسن آقای خمینی از امتیازات این جلسه مشترک بود و می‌شود گفت از یک طرف مسئله انقلاب و اندیشه‌های امام مطرح بود و از طرف دیگر مسئله مردم و نگرانی‌هایی که وضعیت شکننده جامعه ما با آن مواجه است.
در این جلسه همچنین مباحث زیادی توسط بزرگان این دو تشکیلات مثل آقایان موسوی خوئینی‌ها، خاتمی، موسوی تبریزی و حاج حسن آقا مطرح شد؛ اینکه وضعیت جامعه به کجا رسیده است؟ امروزه بسیاری از مساجد خالی شده‌اند، جمعیت نماز جمعه‌ها کاسته شده ، بسیاری از مراسم دینی که در گذشته بوده ، از رونق افتاده ، [بسیاری از] جوانان در مراسم و برنامه‌های مذهبی حضور ندارند و در شهرها استوانه‌های بزرگی از روحانیون را داشتیم که امروزه نیستند و از طرف دیگر در گذشته، احکام دین از سوی بزرگانی برجسته و عالم بیان می‌شد، اما امروز تبیین دین در سطح مداحان و شبه مداحان افتاده است.
مردم به این دلیل به انقلاب رو آوردند چون شخصیت‌هایی مثل استاد مطهری، شهید بهشتی، شهید باهنر و شهید دکتر مفتح و فرهیختگانی مانند مهندس بازرگان در صحنه و میدان بودند و مردم حرف‌های دینی خود را از آنان را می‌شنیدند؛ لذا به انقلاب و ارزش‌های دینی رغبت پیدا کردند، اما امروز کسانی در میدان هستند که [غالبا] بویی از معارف اجتماعی دین نبرده‌اند یا دانش و سواد لازم را ندارند؛ لذا مباحثی را طرح میکنند که گاه حتی چندش‌آور و نفرت‌برانگیزاست و گاهی حرف زدن آن‌ها باعث گریز مردم از دین می‌شود چون حرف‌های نسنجیده و نامتناسب با احوال جامعه می‌زنند.
از طرف دیگر جامعه ما مبتلا به خرافات، رواج بدعت‌ها، و رفتارها و حرکت‌های ثانوی و فرعی شده و به جای رسیدگی به وضعیت اقتصادی و دفاع از حقوق و خواست‌های طبیعی مردم در جامعه به مسائل فرعی و جزئی توجه می‌شود. ناکارآمدی‌ها مشخص است و وضعیت جامعه، دین‌داری و اقتصاد آن نیز عیان.
از طرف دیگر مردم هر روز اخبار سوء استفاده، فساد، رشوه‌خواری و مشکلات گوناگون و عدیده را در جامعه می شنوند و به خاطر مشاهده روحانیون در مناصب همه به نام دین و دین‌داری تمام می‌شود.
مجموع این مباحث، انگیزه‌ای شد تا مجمعین جلسه‌ای بگذارند، نظرات و دیدگاه‌های و مختلف طرح شود و راهکارها و شیوه‌های حل مشکلات بررسی گردد.
همچنین قرار شد کارهای جدی انجام شود و کمیسیونی تشکیل شود تا اعضای آن، این مسائل را بررسی کنند و تصمیمات توسط مجمعین از طریق اعلام مواضع و بیانیه‌ها اعلام شود.
*در این نشست، درباره انتخابات پیش‌رو هم گفتوگو شد یا نه؟
-وضعیت امروز مردم در نشست مجمعین مطرح شد که درباره انتخابات چه نظر و موضعی دارند و نظرسنجی‌ها چه می‌گوید؟ با توجه به اینکه بیشتر از دو ماه با انتخابات فاصله نداریم اما زمینههای مشارکت و انتخابات سالم و رقابتی اساساً فراهم نیست. این هم یکی از مسائلی بود که در نشست، بحث و گفتوگو شد.
با توجه به صحبت‌هایی که مطرح شد، نظر مجمعین در مجموع این نبود که مردم را به مشارکت در انتخابات دعوت کنند یا دعوت نکنند. نظرشان بیشتر این بود که چگونه می توان در باره انتخابات سخن گفت و چگونه به جامعه گفته شود که وضعیت کشور درباره انتخابات چگونه است. بی شک امروز زمینههای رقابت وجود ندارد، به دلیل اینکه برای افرادی زمینه ثبت‌نام فراهم نشده است و کسانی که به صورت نادر ثبت‌نام کرده‌اند رد صلاحیت شده‌اند.
اساساً سیستم هیات اجرایی که در وزارت کشور داریم، اعتمادبرانگیز نیست تا بتواند مردم را تهییج و تشویق کند و نوعی امید را برای مشارک فراهم کند. هیات نظارت مستقل و همه جانبه هم وجود ندارد و نظارت استصوابی عملا زمینه انتخابات رقابتی و مستقل را به محاق برده است.
موضوع دیگری که مطرح شد، این بود که امروز مجلس واقعاً تا چه قدر کارآیی و قدرت تصمیم‌گیری دارد؟ امروزه برای بسیاری از کارها در جاهای دیگر تصمیم گرفته می‌شود و مجلسی که حضرت امام درباره آن گفته بود در رأس امور است، جایگاه مناسب خود را پیدا نمی‌کند.
فضائی درست کردند که می‌گویند یک کیلوگلابی داریم، حال این گلابی چیست و با چه کیفیتی است؟ مشخص نیست. همین طور بیایید و در انتخابات شرکت کنید. به خاطر نظام حضور پیدا کنید و اگر بیایید وضعیت اقتصادی کشور درست می‌شود اگر بیائید گرانی تمام می‌شود اما وقتی در جاهای دیگر تصمیم گیری می شود مجلس چگونه می‌تواند این مشکلات را حل کند؟!
حتی دولت هم در سیاست خارجی استقلالِ تصمیم‌گیری ندارد، چه برسد به مجلس و نهادهای رسمی دولتی. این‌ها مسائلی بود که درباره انتخابا ت مطرح شد. مد نظر مجمعین این بود که ما این مباحث را به جامعه بازگو کنیم تا مردم خودشان تصمیم بگیرند چه کار میکنند و چه تصمیمی می‌گیرند.
*آقای خاتمی هم صحبتی کرد؟
-بله، ایشان درباره وضعیت دین و آینده دین‌داری سخنان بسیار خوبی طرح کردند و از طرفی درباره انتخابات نکاتی را بیان کردند. علی‌رغم آنچه که در برخی رسانه‌ها مطرح شده است، بحثی به عنوان تصمیم مجمعین درباره معرفی شخص، یا مشارکت کردن یا مشارکت نکردن در انتخابات مطرح نشد.
*در واقع در حد کلیات و ضرورت‌ها بود.
بله، ضرورت‌ها و بایسته‌ها طرح شد و اینکه الان در چه وضعیتی به سر می‌بریم. وقتی می‌شود درباره افراد صحبت کرد که موانع برطرف شود، اما تا موانع برطرف نشود و دستگاه اجرایی و نظارتی درستی نداشته باشیم، گفتن اینکه ما در انتخابات شرکت می‌کنیم یا شرکت نمی‌کنیم، مسئله ثانوی است.
*خود شما چه تصویری از فضای پیش رو دارید؟
-بر اساس آمارها و نظرسنجی‌ها، این گونه نیست که مشارکت حداکثری اتفاق بیفتد. همچنان اما مهم این است که انتخاباتی برخاسته از آراء اکثریت مردم برگزار شود و همه طبقات و اقشار، نماینده‌ای در دستگاه تقنین داشته باشند؛ اینکه همه طبقات اجتماعی احساس کنند در اداره کشور سهیم و حضور دارند، و نقشی در مجلس به صورت جمعی ایفا میکنند، نکته مهمی است. اساساً در تمام نظام‌های مردم سالار، سعی می‌شود نمایندگی طبقات مختلف در آن حضور داشته باشند.