نظامنامه انتخاباتی به صورت دو درجه ای وغیرمستقیم در9فصل و92ماده تهیه وبه اجراگذاشته شد(1).به موجب این نظامنامه وکلای مجلس از156به120نفرتقلیل یافتند ومقررشدحداقل ارزش ملک آن ها معادل دویست وپنجاه تومان یادرسال ده تومان مالیات بپردازند.زنان وخروج کنندگان ازدین اسلام نمی توانند درانتخابات شرکت نمایند.دودرجه ای بودن انتخابات به این معنا بود که ابتدا درمحلات شهرها مردم تعدادی راانتخاب می نمایند ،انتخاب شدگان این مرجله درمرکز شهرجمع می شوند وازبین خود تعدادی رابه عنوان نماینده مجلس شورا انتخاب می نمایند.این نظامنامه هم به علت نواقص وسازگارنبودن با اصول دمکراسی دوسال بعد تغییرپیدا کرد ودر29مهر1290دونقص دودرجه ای بودن وداشتن شرط مالی حذف گردید.

ازدوره سوم مجلس تاپایان عصرمشروطیت انتخابات برمبنای قانون جدید انجام گرفت غیرازاینکه موادی ازآن چندین بارتغییریافت..در18اردیبهشت سال 1328مجلس مؤسسان اختیارانحلال هردومجلس سناوشورای ملی را جداگانه یا باهم به محمدرضاشاه واگذارنمود.بعدازاین تغییرات نیزاصلاحاتی درارتباط باتعدادنمایندگان بوجودآمدکه مجلس واحد<<کنگره>>که ازنمایندگان دومجلس تشکیل شده بود در26اردیبهشت 1336تصویب نمودکه براساس آماررسمی کشوربه تعدادهرصدهزارنفر یک نماینده اضافه شود.ومدت نمایندگی از2سال به 4سال افزایش یافت.در16اردیبهشت1341با تصویب نامه هیآت وزیران وتصویب مجلس درتاریخ10اردیبهشت1343با حذف دوبنداول ماده 10وبنددوم ماده 13درموردکسانی که ازحق انتخاب کردن وکسانی که ازانتخاب شدن محرومند،زنان حق انتخاب شدن وانتخاب نمودن رابدست آوردند.

ترکیب طبقاتی  ومنشآاجتماعی نمایندگان

وجهه غالب طبقاتی نمایندگان مجلس شورای ملی تادوره بیست ویکم زمینداری بوده است.(3)پس ازاجرای قانون اصلاحات ارضی درصدنمایندگان زمینداربزرگ نسبت به دوره مشروطه کاهش یافت واز57درصدمالک تادوره بیست ویکم به44درصددردوره بیست وسوم تنزل یافت امابافت طبقاتی مجلس سناوشورای ملی تغییری پیدانکرد.درهمه این دوره هامنبع درآمدی نمایندگان 60تا55درصدازیک منبع و40درصددرکنارشغل اصلی مشاغل دیگری داشتند. چندشغلی بودن نمایندگان نشانه عدم رشد جامعه مدنی وسازوکارهای مشارکت مردمی است .با تغییردرقانون انتخابات واجازه ورودزنان به عرصه فعالیت های انتخاباتی که به موجب ماده3نظامنامه انتخابات مصوب 17شهریور1285از شرکت درانتخابات مجروم شده بودند،ازدوره بیست ویکم تعداد زنان نماینده از6نفر تادوره بیست وچهارم به 20نفررسید. گرچه نشان دهنده افزایش تعداد زنان درعرصه قانون گذاری است امابیانگراین واقعیت نیزهست که سطح مشارکت زنان درعرصه سیاسی سنخیتی بادگرکونی های اجتماعی وتغییروتحولات درساختارطبقاتی نداشته است.

تشکیل مجلس سنا

درارتباط با تشکیل مجلس سنابین دولت ونمایندگان اختلاف نظروجودداشت به طوری که نمایندگان اعتقادداشتند اگرمجلس سنابایدتشکیل شود تمامی نمایندگانش ازطرف مردم انتخاب شوند امادولت اعتقادداشت که تمامی آن بایدازطرف دولت وشخص شاه منصوب گردند .پس ازمدتی به این توافق رسیدندکه30نفرازطرف شاه،15نفرازتهران15نفرازولایات و30نفرازطرف مردم15نفرازتهران و15نفرازولایات انتخاب شوند.درسال 1328مجلس قانون انتخابات مجلس سناکه مشتمل بر39ماده بودبه تصویب رساندوبه وزارت کشوراجازه دادتاانتخابات مجلس سناراباتعداد60نماینده انجام دهد.این انتخابات دومرجله ای بودودوره نمایندگی برای آن هاشش سال بود.قبل ازشروع دوره چهارم مجلس سناتغییراتی درقانون انتخابات این مجلس داده شد که دوره نمایندگی از6سال به 4سال کاهش یافت.درهمین مصوبه مقررشده بود که انتخابات هردومجلس همزمان باهم انجام گیرد.(2)

دربخش های قبلی بیان شدکه مجلس مؤسسان براساس ماده واحده 9آبان 1304درارتباط با سپرده شدن حکومت موقت به رضاخان در15آذرهمین سال به منظورتعیین تکلیف حکومت دائم تشکیل گردید.ازاین تاریخ تافروپاشی رژیم شاهنشاهی سه بارتشکیل گردید..

ادامه دارد

اضافه کردن نظر