روز گذشته رئيس انستيتو تحقيقات تغذيه كشور گفت: هفت استان كشور دچار «ناامني تغذيه‌اي» هستند. در حالي كه معضل سوءتغذيه پروتئيني و كمبود برخي ويتامين‌ها مدت‌هاست از دايره مشكلات تغذيه‌اي كلي كشور رخت بر بسته، اما ساكنان هفت استان كشور هنوز دچار كمبودهاي تغذيه‌اي هستند؛ از سوی دیگر  كشاورزي در بسياري از استان‌ها بحراني شده‌ و بي‌ترديد خشكسالي رو به گسترش نيز اين وضعيت را تشديد خواهد كرد. مسلم است كه كودكان و زنان باردار ساكن اين مناطق، بيشترين آسيب را مي‌بينند و عواقب آن نسل‌هاي آينده را دچار چالشي جدي خواهد كرد. امنيت تغذيه‌اي به معني دسترسي به غذاي سالم، با كيفيت و كافي براي رسيدن به زندگي سالم و با تاكيد بر سيري سلولي است. در اين ميان تامين تمام درشت‌مغذي‌ها و ريزمغذي‌ها مانند ويتامين دي، آهن، اسيدفوليك و... نيز مطرح مي‌شود. عدم تامين حتي يك ريزمغذي در هر كشوري به عنوان ناامني غذايي مطرح مي‌شود چرا كه تامين نشدن حتي يك مورد هم مي‌تواند فرد را بيمار كرده يا منجر به مرگ او شود. بر همين اساس است كه امنيت غذايي و تغذيه‌اي براي كشورها حتي هم رديف با حوزه امنيت ملي قرار مي‌گيرد و جزو شرايط اوليه ايجاد يك جامعه سالم است. مجيد حاجي‌فرجي افزود: كشور در زمينه ريزمغذي‌ها درگير است و وضعيت برخي از استان‌هاي ناامن غذايي از لحاظ دسترسي به آب آشاميدني و بهداشتي، فقر و سيري شكمي و به فراخور آن ريزمغذي‌ها بسيار نامناسب است. او طرح جامع الگوي مصرف غذا در كشور را مورد اشاره قرار داد و گفت: طرح جامع الگوي مصرف غذا هر10 سال يك‌بار در كشور توسط انستيتو تحقيقات تغذيه انجام مي‌شود. ايران از لحاظ دريافت ريزمغذي‌ها نيز مشكل دارد، اما پرخطر به حساب نمي‌آيد. اين درحالي است كه از لحاظ چاقي در كنار كشورهاي توسعه‌يافته قرار گرفته‌ است و به سوي اضافه وزن و چاقي پيش‌رونده حركت مي‌كند. به گزارش ايسنا، به گفته رئيس انستيتو تحقيقات تغذيه، ايران از نظر اضافه وزن و چاقي كشور پرخطري است. در كشورهاي توسعه‌يافته مهم‌ترين عامل ناامني غذايي به دليل اضافه دريافت يا همان چاقي است. درحدود 60 تا 70 درصد اضافه وزن و چاقي در كشور وجود دارد كه عامل بروز و تشديد بيماري‌هاي غير واگير است. 

  ابتدا سوء فرهنگ‌سازي حل شود

يك عضو كميسيون بهداشت و سلامت مجلس درباره وضعيت سوءتغذيه در كشور به «آرمان» مي‌گويد: علت اصلي سوءتغذيه در كشور ما مسائل اقتصادي نيست بلكه مسائل آموزشي و بدغذايي علل اين نارسايي است. سيامك مره‌صدق مي‌افزايد: براي مثال ممكن است در برخي خانواده‌ها بودجه براي تامين حداقل‌ها در نظر گرفته شود اما منابع مالي خانواده به جاي اينكه صرف تامين نيازهاي ضروري اعضاي خانواده شود، صرف تامين و تهيه موادغذايي بدون هيچ ارزش غذايي مي‌شود. به گفته او استفاده از تنقلات، نوشابه‌هاي گازدار، استفاده از مواد غذايي نامناسب يا ناسالم در كشور از فراواني بالايي برخوردار است. اين عضو كميسيون بهداشت و سلامت مجلس تاكيد مي‌كند: براي مثال در برخي خانواده‌ها قدرت خريد لبنيات وجود دارد اما اين هزينه صرف خرید نوشابه‌هاي گازدار مي‌شود. هم‌اكنون در جامعه با رشد مصرف بيش از حد فست‌فود‌ها و غذا‌هاي سريع و آماده روبه‌رو هستيم كه اغلب مصرف‌كنندگان نيز از وضعيت اقتصادي متوسط برخوردار هستند. اين امر براي سلامتي آسيب‌زا و منجر به سوءتغذيه در افراد مي‌شود. مره‌صدق مي‌افزايد: تعريف امروز سوءتغذيه فقط به معني كمبود مواد غذايي، لاغری و اشكال كلاسيك آن همچون بيماري ماراسموس و كواشيوركور نيست بلكه چاقي در بين كودكان و نوجوانان يكي از انواع سوءتغذيه محسوب مي‌شود. همان‌طور كه برخي از افراد به دليل عدم تامين درست بودجه غذايي با مشكلات كمبود مواد غذايي روبه‌رو هستند. در بخش‌هاي طبقات متوسط با معضل چاقي و افزايش وزن در سنين كودكي و نوجواني روبه‌رو هستيم كه كم‌تحركي و گذراندن وقت در فضاي مجازي و عدم وجود فعاليت‌هاي بدن، زندگي در آپارتمان‌هاي كوچك كه امكان حداقل تحرك نيز در آن وجود ندارد را مي‌توان از علل سوءتغذيه و نارسايي‌هايي در اين زمينه برشمرد. به گفته او حتي در مدارس غيرانتفاعي نيز به دليل اينكه امكان تخليه فعاليت‌هاي بدني دانش‌آموزان وجود ندارد، در برخي مواقع اولياي مدرسه به ناچار بچه‌ها را از تحرك منع مي‌كنند كه اين عوامل جزء علل موثر در بروز سوءتغذيه است. 

  مادران تحت آموزش قرار گيرند

 يك مددكار اجتماعي هم درباره سوءتغذيه در برخي از استان‌هاي كشور به «آرمان» مي‌گويد: بنابر شاخص‌هاي علمي مي‌توان استان‌هاي برخوردار يا كم‌برخوردار را كاملا علمي و حساب شده مورد بررسي قرار داد. محمد زاهدي‌اصل با بيان اينكه سوءتغذيه در اغلب كشورهاي دنيا وجود دارد و در برخي استان‌ها هم شاهد اين نارسايي هستيم، مي‌افزايد: براي كاهش آن بايد علاوه بر وزارت بهداشت ديگر نهاد‌ها از جمله وزارت جهاد كشاوزي، وزارت بازرگاني، صنايع و معادن و وزارت آموزش و پرورش براي كاهش اين معضل وارد عمل شوند. به گفته او در آموزش و پرورش در سطوح مختلف در زمينه تغذيه سالم تاكنون اقدامي انجام نشده است و در اين وزارت خانه تاكنون هيچ اقدام سلبي مبني بر برخورد با فروش مواد غذايي مضر همچون پفك، بيسكويت‌ها، نوشابه، سوسيس، كالباس، فست فود در مدارس انجام نشده است. زاهدي‌اصل مي‌افزايد: مسئولاني كه به دنبال صدور مجوز به واحدهاي صنفي بدون در نظر گرفتن مخاطرات، به شكل سريع هستند، بايد بدانند كه با اين سهل‌انگاري‌ها سلامت جامعه در معرض خطر است. براي مثال هر روز شاهد افزايش تعداد رستوران‌هاي زنجيره‌اي با عرضه مواد ناسالم در جامعه هستيم. اين مددكار اجتماعي تاكيد مي‌كند: براي تغذيه سالم بايد مادران مورد آموزش قرار گيرند تا ديگر غذا، نه بر اساس خوشمزگي و ذائقه بلكه بر اساس نيازهاي حياتي و زيستي اعضاي خانواده طبخ شود. به گفته او تعريف سبد غذايي جامع در دستور كار وزار ت بهداشت قرار گرفته است كه هنوز هم اين امر به شكل رسمي اعلام نشده كه براي خانواده‌ها بايد چه سبد غذايي در نظر گرفت تا حداقل غذاي مورد نياز خانواده را بتوان تامين كرد؛ اين امر نه تنها براي تامين هزينه‌ها مهم است بلكه اين يكي از اقدامات مهم براي تامين مايحتاج و نياز خانواده‌ها محسوب مي‌شود.