مر ثیه ای برای آب

توضیحات

:::

دسته: مقالات |

منتشر شده در شنبه, 21 فروردين 1395 17:29 |

حیات غرب - كشورهايي كه بيش از ۴۰ درصد از منابع آبي زيرزميني را استفاده مي‌كنند دچار وضعیت نامطلوبی مي‌شوند كه ايران جزو اين كشورهاست. آب، منبع طبيعي تجديدپذير است ولي اگر روند استفاده به همين صورت ادامه پيدا كند تبديل به منبع تجديدناپذير مي‌شود. اكنون در بحران جدي قرار داريم و در اين خصوص هيچ تعارفي با هيچ كس نداريم. توسعه پايدار چهار اصل اساسي دارد كه بايد مورد توجه قرار گيرد كه در مساله بحران آب هيچ يك از اين چهار اصل رعايت نمي‌شود. نخستين اصل اساسي در توسعه‌ پايدار رعايت مسائل اجتماعي، كه منجر به به‌هم‌ريختن جامعه نشود، است. مسائل اجتماعي در مساله‌ بحران آب رعايت نشده چراكه ما حق نداريم نسل‌هاي بعدي را از داشتن آب محروم كنيم. توجيه اقتصادي اصل دوم در توسعه‌ پايدار محسوب مي‌شود. در اصل سوم بايد اقدامات به گونه‌اي صورت بگيرد كه آسيبي به محيط زيست وارد نشود ولي در بحث آب ما شاهد عكس اين مساله هستيم. اصل چهارم اين توسعه، رعايت حق و حقوق نسل‌هاي آينده است؛ با اين روند ما آيندگان را از حق داشتن آب محروم خواهيم كرد. كل آب‌هاي استاتيك كشور حدود ۵۰۰ ميليارد مترمكعب بوده كه ۳۰۰ ميليارد از اين ميزان آب شور و ۲۰۰ ميليارد آن هم آب شيرين است كه در اين زمان بيش از ۱۴۰ ميليارد مترمكعب از ميزان آب شيرين را مصرف كرده‌ايم. ايران جزو سه كشوري است كه بالاي ۴۰ درصد از آب‌هاي زيرزميني را به خود اختصاص داده است. مصر با ۴۳ درصد، چاد با ۴۷ درصد و ايران با ۸۶ درصد برداشت بالاترين رتبه را در برداشت آب‌هاي زيرزميني به خود اختصاص داده‌اند. ايران رتبه‌ نخست فرسايش خاك را در دنيا به خود اختصاص داده است كه كمبود آب، پوشش گياهي و دام از عوامل فرسايش خاك محسوب مي‌شوند. سالانه دو ميليارد و ۱۰۰ ميليون تن خاك در كشور فرسوده مي‌شود و همين منجر به اختصاص رتبه‌ يك در جهان مي‌شود. ۶۰۰ درياچه زيرزميني در سطح كشور داريم كه در معرض خشك شدن قرار دارند. میزان برآورد آب های تجدیدپذیر کشور حدود ۱۳۹ میلیارد متر مکعب در سال بوده و تا زمانی که مدیریت آب دست مردم بود بیلان منفی نداشتیم؛ به گونه‌ای که در دولت هاشمی رفسنجانی جمع برداشت آب از منابع زیرزمینی در کشور ۱۱ میلیارد متر مکعب و در دولت اصلاحات ۳۲ میلیارد متر مکعب بود اما در دولت احمدی نژاد ۷۵ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت آب از سفره های زیرزمینی داشتیم. حدود ۲۰۰ میلیارد متر مکعب از آبهای کشور شیرین و بقیه آنها شور است، از این مقدار، تاکنون ۱۴۰ میلیارد متر مکعب مصرف شده است و ما به گونه‌ای با آب برخورد کرده ایم که گویا فرزندان ما متعلق به این سرزمین نیستند. در ۲۰ سال گذشته متوسط ۱۸ درصد بارندگی‌های کشور کاهش یافته است. ضمن آنکه ۶۲ درصد آب های‌ روان کشور نیز کاهش یافته و هیچ کدام از سدهای کشور در حدود ۵۰ درصد ظرفیت خودشان نیز آب ندارند. وضعیت آبهای زیرزمینی کشور بدتر از وضعیت آب پشت سدهایمان هستند، ضمن آنکه آبهای تجدید پذیر زیرزمینی کشور در حدود ۴۷ میلیارد متر مکعب بود که اکنون به ۳۳ میلیارد متر مکعب رسیده است اما برداشت ما از آبهای زیرمینی حدود ۵۸ میلیارد متر مکعب است. هیچ کشوری در دنیا حق ندارد از آبهای زیرزمینی خود بیش از مقدار تزریق شده آن برداشت کند؛ هم اکنون ۲۵ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت آب در کشور داریم و همین برداشت بی رویه در مصرف آب باعث شده است که دشت مشهد بسوزد. ضمن آنکه دشت های کرمان، آذربایجان اصفهان، یزد و شیراز نیز شرایط بد آبی دارند. وقتی صحبت از کشاورزی می‌شود مساله آب فراموش می شود، حد کشاورزی را باید آب تعیین کند نه اینکه حد آب را کشاورزی تعیین کند. معتقدیم ما نسلی بودیم که بیشترین خیانت را به نسل‌های آینده خود کرده‌ایم. نباید با تعارف رفتار کنیم.