حیات غرب - همه حق بهره مندی از طبیعت و مواهب الهی ناشی از آن را دارند. در سال های اخیر شاهد تشکیل کمپینهای محیطزیستی با موضوعاتی همچون سه شنبه های بدون خودرو، حمایت از حقوق حیوانات خانگی، کمپین نه به تصادفات جاده ای و... بوده ایم. هدف از تشکیل این کمپین ها حفاظت از محیطزیست، مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و طراحی برنامه هایی برای هدایت افکار عمومی و تغییر شرایط موجود است. یکی از اهداف تشکیل کمپین های فعال در جامعه مطالعه و ترویج روشهای مختلف محافظت از محیطزیست و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است. هدف از تشکیل کمپینها این است که بتوان تهدید های محیطزیستی کشور را به فرصت تبدیل کرد. تشکیل کمپین های محیطزیست در ارتقای فرهنگ محیطزیستی و دغدغهمندی مردم و مسئولان تاثیر بسزایی دارد.این در حالی است که در حوزه اجتماعی نیز مسائلی همچون شهروند خبرنگار مطرح شده است که این امر نشان دهنده مسئولیت همه نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی ، سیاسی و محیط پیرامون خود است.
مخاطب کمپین ها مردم هستند
کمپین ها محیطزیستی می تواند با چندین رویکرد مثبت و موثر در این حوزه فعال باشند. دلیل آن هم این است که مخاطب این کمپین ها مردم هستند. یکی از رویکردهای این کمپین ها می تواند آگاهی بخشی به مردم باشد. فعالیت هر یک از کمپین ها با همراهی افراد گوناگون جامعه همراه است. افراد به این ترتیب درگیر مسائل زیست محیطی کشور می شوند. این امور برخی اطلاعات و آگاهی ها را برای افراد به همراه خواهد داشت. راه اندازی این کمپین ها باعث شده تا اطلاعات افراد در حوزه محیطزیست افزایش یابد. این کمپین ها با تاثیرگذاری بر افکار عمومی باعث آگاهی و دانایی مردم نسبت به حوزه محیطزیست و مسائل محیطزیستی میشود. این اقدامات را می توان در قالب ظرفیت سازی فرهنگی و توسعه فرهنگ محیطزیستی همچون تشکیل این کمپین ها مناسب دانست.
تحریک حساسیت افکار عمومی با تشکیل کمپین ها
علاوه بر اینکه تشکیل این کمپین ها با آگاهی مردم افزایش می یابد به نسبت حساسیت افکار عمومی را نسبت به مسائل محیطزیست افزایش می دهد. باید دانست که اغلب افراد در جامعه نسبت به مسائل محیطزیستی از آگاهی مناسبی برخوردار هستند، اما نسبت به این قضیه حساس نیستند. برای مثال هم اکنون اغلب افراد در جامعه درباره موضوعات محیطزیستی شاید از اطلاعات مناسبی برخوردار باشند، اما در این زمینه چندان حساسیتی مشاهده نمی شود. در ضمن این امر حتی در بین کارکنان حوزه محیطزیست و منابع طبیعی یا در بین تحصیلکردگان و نخبگان این حوزه نیزمشاهده می شود. با وجود اینکه در دنیای امروز به دلیل گستردگی اطلاعات همگان در معرض آگاهی نسبت به مسائل متعدد از جمله موضوعات محیطزیستی هستند، اما در این زمینه چندان حساسیت و دغدغه مندی مشاهده نمیشود. یکی دیگر از کارکردهای تشکیل این کمپین ها و پویش ها را میتوان ایجاد حساسیت، دغدغه مندی و تحریک احساسات عمومی نسبت به مسائل حوزه محیطزیست دانست. این حساسیت و دغدغه مندی باعث توجه ویژه افراد جامعه نسبت به مسائل محیطزیستی می شود. این امر در حوزه دولتی نیز باعث مطالبه گری می شود. وقتی مردم به عنوان مطالبه گر از دولت هستند به نسبت با مشاهده انحراف از اهداف یا کوتاهی در امور مردم به عنوان چشم های ناظر یا کنترل کننده می توانند به دولتها تذکر دهند. این امر با هوشیاری مردم می تواند هر موضوعی را که نسبت به آن غفلت یا کوتاهی شده در اولویت توجه قرار دهد.
تشکیل کمپینها به هر دلیل و بهانه
باید دانست هدف از تشکیل کمپین ها میتواند به دلایل مختلف از جمله کوتاهی در تصمیم سازی، تصمیمگیری، سهل انگاری و وقوع یک اتفاق نامناسب در جامعه باشد. در واقع این مطالبه گری می تواند در همه حوزههای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... تاثیر گذار باشد. در همه عرصه های مطالبه گری از حاکمیت ها گرفته تا مردم این کمپین ها از دولت ها مطالبه گر هستند تا به این ترتیب دولت ها به وظایف خود عمل کنند. در اصل تشکیل این کمپین ها می تواند به تعبیر دیگر تحت یک فشار مردمی از سطوح پایین جامعه به سمت سطوح بالادستی جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. نقش ارزشمند این کمپینها را میتوان در تغییر رفتار یا هوشیاری دولت نسبت به اقداماتی که از آن غفلت شده تاثیر گذار دانست.
ارتقای جایگاه کمپینها وظایف رسانهها
توسعه کمپین ها در بین افکار عمومی با همراهی رسانه ها امکان پذیر است. اگر رسانه های دیداری، شنیداری، رسانه ملی و مکتوب به عنوان منابع ارزشمند به جایگاه واقعی این کمپین ها اعتقاد داشته باشند، بالطبع این کمپین ها برای افکار عمومی و توده مردم تاثیر گذار خواهد بود. در بسیاری از امور تشکیل این کمپین ها با بازخورد فراوانی همراه است. برای مثال وقتی کمپین سهشنبههای بدون خودرو شروع به فعالیت کرد بسیاری از افراد به عنوان یک طنز به این قضیه نگاه می کردند و کسی باور به استقبال افکار عمومی از این کمپین نداشت، اما هم اکنون با گذشته ۳۰ هفته از تشکیل این کمپین بخشهایی از جامعه با این امر درگیر شده و شاهد تغییر الگوی مصرف در بین برخی از افراد در جامعه هستیم. در این امر گروه های محیطزیستی و حتی دستگاه های دولتی نهادهای مدنی را به عنوان یک دغدغه مطرح کردهاند. این امر می تواند مردم را نسبت به مسائل محیطزیستی هوشیار کرده و از سوی دیگر می تواند به عنوان تلنگری برای مسئولان باشد. درضمن کمپین ها می توانند در جلوگیری از تخریب های محیطزیستی کشور تاثیرگذار باشند.برای مثال هم اکنون با ایجاد کمپین اعتراضی به سیاست های کشور ترکیه بر سر قضیه میانرودان در تلگرام شاهد فعالیت های فراوانی هستیم. دلیل آن هم این است که مساله میانرودان به عنوان یک مطالبه مردمی از کشور ترکیه به دلیل سد سازی های انجام شده است که در نتیجه شاهد ایجاد چالش در بخش هایی از سوریه و عراق هستیم. این امر باعث تولید ریز گردها در منطقه شده است. تاکنون بر اساس مطالبات مردمی ۴ هزار امضا برای رسیدگی به وضعیت میانرودان جمع آوری شده است. این امر یک مطالبه از نهادهای بین المللی از جمله سازمان ملل، سازمان امور خارجه ، وزارت نیرو و سازمان محیطزیست است.
* فعال محیطزیست