مشکلی که امروزه در بسیاری از کلانشهرها به‌ویژه شهر تهران وجود دارد، معضل آلودگی هواست که در مواردی به مشکلاتی برای شهروندان دامن زده است. به نظر شما علت اصلی آلودگی هوا در شهر تهران چیست؟

مهم‌ترین دلیل آلودگی هوا گازهای خروجی از وسایل نقلیه است و با فاصله‌ای زیاد نسبت به سایر آلوده کننده‌های هوا،از جمله صنایع قرار دارد. دلیل اصلی دیگر آلوده شدن هوا، وجود ذرات آلوده‌کننده و معلق در هوای شهر است که به آلودگی هوا منجر شده است. دودهای ایجادشده توسط کارخانه‌های صنعتی و در برخی موارد آتش‌سوزی مراتع از دیگر دلایل عمده آلودگی هواست.

راه‌حلی که برای کاهش آلودگی در نظر گرفته شده چیست؟ آیا اقدامی در این زمینه صورت گرفته است؟

همانطور که در طی سالیان دراز، به‌دلیل مراقبت‌های کم از هوا، آلودگی اتفاق افتاده است راه‌حل اصلی برای کاهش این آلودگی نیز به‌راحتی به دست نخواهد آمد و نیاز به زمان زیادی دارد. در این رابطه اقدامات بسیار مطلوبی را دولت تدبیر و امید، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نفت انجام داده‌اند و درمواردی درحال اجرا دارند که جلوگیری از این آلودگی را منجر خواهد شد. بعضی از اقدامات برای کاهش آلودگی عملیاتی شده است و بعضی از آنها نیز در آینده عملیاتی خواهد شد. برای مثال ما در ماه‌های سپری شده از سال جاری شاهد جایگزین شدن بنزین استاندارد یورو 4 با بنزین بی کیفیت تولید داخل بودیم. همچنین سعی در این است گوگرد را از گازوئیل کاهش دهیم زیرا، در زمانی نوعی از گازوئیل تولید می‌شد که گوگرد آن ppm 7000 بود اما، اکنون گوگرد موجود در گازوئیل‌ها به 50ppm رسیده است که با استانداردهای بین‌المللی مطابقت دارد. در گذشته نوعی بنزین تولید می‌شد که بنزن آن هفت درصد بود اما، اکنون مقدار این بنزن تا حد مطلوبی کاهش یافته است. این اقدامات همه توسط وزارت نفت صورت گرفته است تا بنزینی مطابق با یورو4 در پنج کلانشهر کشور تولید و توزیع شود. موتور ماشین‌هایی که سوخت کمتری دارند؛ موتورهایی که آلودگی را کمتر منتقل می‌کند، انتقال صنایع کوچک و بزرگ به خارج از شهر که هوای آلوده را وارد جو می‌کند که البته کار طاقت فرسایی است و از دولت‌های گذشته نیز شروع شده است، ازاقداماتی است که درحال انجام آن هستیم. توسعه فضای سبز در شهر و در حاشیه آن که نیازمند کمک شهرداری و همچنین سازمان جنگل‌ها و مراتع است از جمله راه‌های دیگری است که به وسیله آن می‌توان تاحدی آلودگی‌ها را کاهش داد. همه این اقدامات از کارهایی است که می‌شود در این رابطه انجام داد. البته نیاز به زمان و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و کار کارشناسانه دارد. این اقدامات در دستور کار قرار دارد و در آینده نیز تداوم خواهد یافت.

همانطور که گفتید یکی از مهم‌ترین دلایل آلودگی هوا، استفاده از سوخت‌های غیراستاندارد است. آیا برای بهبود این سوخت‌ها اقداماتی صورت گرفته است؟ آیا تولید سوخت یورو 4 در دستور کار است و اصلا قرار است که جایگزین سوخت جدید شود؟

در بسیاری از پالایشگاه‌ها ازجمله پالایشگاه شازند در اراک در حال تولید سوخت یورو4 هستیم و این برنامه را قرار است به پالایشگاه‌های دیگر نیز بدهیم تا به تولید این سوخت بپردازند. البته تولید این سوخت نیاز به تکنولوژی خاص خود و افزایش ظرفیت تولید دارد که انجام آنها به راحتی میسر نمی‌شود و نیازمند زمان و هزینه کافی است. اهتمام به انجام این کارها در بین نهاد‌های ذیربط جدی است و در آینده نیز ادامه خواهد یافت تا مشکل آلودگی را تاحد زیادی حل کنیم.

تعامل میان بخشی در این زمینه به چه صورت است؟ آیا مدیریتی یکپارچه در این میان وجود دارد؟

تعامل در این‌باره در حال اتفاق افتادن است و جلساتی نیز در این‌باره تشکیل شده است. سازمان جنگل‌ها و مراتع باید یکسری کارها را در این‌باره انجام دهد و سازمان صنایع و وزارت نفت نیز باید در این زمینه کارهای خود را به نحو مطلوب انجام دهند و در این بین یک همکاری دوجانبه بین یکدیگر ایجاد کنند. اکنون تعاملات بین سازمان‌ها بسیار بهتر از گذشته است. در این باره سازمان حفاظت از محیط زیست باید نقش نظارتی خود را محکم‌تر کند و در این رابطه با کسی رودربایستی نداشته باشد. یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که برخی از صنایع آلاینده، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها دولتی هستند که مطلبی حائز اهمیت است. در این بین سازمان محیط زیست باید در برابر دولت بدون اغماض عمل کند و دولتی که در نخستین روز تشکیل آن مصوبه‌های زیست‌محیطی داشته است باید تمام وزیران و دست‌اندرکارانش به این مهم اهتمام داشته باشند که کار مطلوب در این زمینه را ابتدا از خود شروع کنند بعد به سراغ کارهای دیگر و سازمان‌های دیگر بروند. این مطلب مهم است و در صورت عملی شدن آن مشکل را می‌توان به‌راحتی ریشه‌کن کرد.

نقش شهرداری و استانداری در کاهش آلودگی هوا چیست؟ به نظر می‌رسد در این زمینه آن مدیریت یکپارچه و تعاملی که ذکر شد وجود ندارد. در ماه‌های اخیر شاهد بحث‌های شهرداری تهران با سازمان حفاظت محیط زیست و همچنین استانداری تهران در بحث آلودگی هوا بوده‌ایم.

استانداری و به‌ویژه شهرداری در کلانشهر تهران نقش بسیار مهمی دارند و می‌توانند با برنامه‌های حساب شده آلودگی هوا را کاهش دهند. من از اقداماتی که شهردار تهران و رئیس سازمان مراتع و جنگل‌ها در طی سالیان گذشته نسبت به تولید فضای سبز شهری انجام داده‌اند تشکر می‌کنم. حتی در مواردی که سازمان مراتع طبیعی به‌دلیل نداشتن بودجه لازم، کار خود را به شهرداری واگذار کرده است آنها از زیر بار این کار شانه خالی نکردند و کار را با کمال میل انجام دادند. همه این اقدامات از کارهای خوبی بوده است که انجام شده است اما، درحال حاضر این اقدامات به تنهایی جوابگو نیست و باید به توسعه بیشتر فضای سبز بپردازیم. در این بین مساله‌ای که باید جدی گرفته شود این است که روی کاشت نهال‌ها باید توجه شود و نهال‌هایی پخش شود که پر بازده باشند و مقاومت فراوانی در برابر آلودگی هوا از خود نشان دهند تا به این وسیله هوای سالم را به طبیعت ارائه دهند و دی‌اکسیدکربن موجود در هوا را به اکسیژن تبدیل کنند. اینها از مهم‌ترین کارهایی است که باید در دستور کار سازمان مراتع و جنگلداری و شهرداری قرار بگیرد و به وسیله آن آلودگی را تا حدی کمتر کنند.