برخی از هنرها پیش رو و برخی نیز دنباله رو اند. موسیقی اما از دسته نخست است.» اینها جملات سراج خواننده آثاری همچون شمس الضحی است. سیدحسام الدین سراج در سال 37 در اصفهان به دنیا آمد و در زمینه آواز از محمود کریمی و محمدرضا شجریان بهره گرفت. اما نوازندگی سه تار و سنتور را نزد فرامرز پایور، رضا شفیعیان و پشنگ کامکار آموخت. گفتگوی CHN را با سراج در مورد موسیقی سوگ و ارایه آن می خوانید:

 

موسیقی سوگ موسیقی ویژه ای است که همیشه از سوی دو قشر به جامعه ارایه می شده و می شود؛ جامعه دانشگاهی و هیات های مذهبی که عموما تحصیلات آکادمیک موسیقی ندارند. البته تعریفی که می توانم از موسیقی سوگ ارایه دهم با توجه به تجربیاتم در گروه نخست می گنجد، موسیقی سوگ بر پایه های موسیقی علمی استوار است. موسیقی سوگ گستره وسیعی از موسیقی است که در آن، انتخاب شعر، ملودی و شیوه ارایه درست و منطقی است. تجربه و باور به آنچه که ارایه می شود نیز از جمله مسایلی است که من هیچگاه آن را نادیده نگرفته ام.

 

وقتی به گذشته نگاه می کنیم می بینیم که شیوه ارایه ای که بر پایه آواز ایرانی بود، خیلی موفق بوده است. نمونه هایی که مورد توجه عموم مردم قرار داشتند و معمولا در ایام سوگ از همان شیوه ها نیز بهره گرفته می شد. ارایه ای اصیل، شعری اصیل، ملودی درست و از همه مهمتر اجرای صحیح از ویژگی های آثاری بود که توسط جامعه هنری به مردم ارایه می شد. همچنین اجرایی که ویژگی اجرای خالصانه را همراه با خود داشت و هیچگونه کپی برداری از آثار یکدیگر نبود. به خصوص کپی برداری از آوازهایی که برای مناسبت های دیگر خوانده می شدند. به همین جهت تاثیر زیادی داشته است.

 

کار هنری به تدریج صورت می گیرد. اینگونه نیست که به صورت ناگهانی و شانسی انجام شود! فکر می کنم در این سال های اخیر خیلی از عزیزان تلاش کردند تا در این زمینه کار کنند و برخی هم موفق هستند و البته این موفقیت با مراتب مختلف است. بهرحال زمینه کار فراهم و این فرصتی مغتنم است. اما در این مورد که ما پیشرفت داشته ایم یا خیر؟ نمی توانم هیچ ادعایی بکنم، فقط از این جهت خوشحالم که می بینم دوستان دیگری هم در این زمینه شروع به فعالیت کرده اند. در این مورد، مساله ظرف و مظروف خیلی اهمیت دارد. در زمینه مراثی، به روز بودن اهمیت دارد. شعر باید در خور مرثیه باشد. اگر شعر در خور مرثیه نباشد، کار نشود، بهتر است. حتی در برخی موارد می بینم شعر خوبی انتخاب می شود اما ملودی مناسب نیست. نحوه ملودی و اجرا در برخی از موارد با یکدیگر سازگار نیستند. فکر می کنم اگر این تناسب و سنخیت شعر، ملودی و اجرا در نظر گرفته شود، به نتایج خوبی می رسیم.

مخاطبان همواره با هم تفاوت دارند. فکر می کنم تنوع مخاطب سبب شده، موسیقی سوگ تا حدودی تنوع داشته باشد. از طرفی بعضی از آثار هنری الگو می شوند، این در هنر امری طبیعی است. برخی از هنرها پیشرو و الگو هستند و برخی دیگر نیز دنباله رو اند، نمی شود ایراد وارد کرد. معتقدم تناسب خیلی مهم است. حمایت مسوولان و ترویج الگوهای علمی و موردپسند نیز از جمله کارهایی است که باید به آن توجه داشت. مسولان فرهنگی و هنری کشور در جهت تقویت و تداوم موسیقی سوگ بر پایه های علم و نوآوری، پیشرو باشند.

شنیده ام که تصانیف یکی از خوانندگان زن قدیمی در حال حاضر در مراسم سوگ و در هیات های مذهبی خوانده می شود. اینکار از نظر من کار پسندیده ای نیست. این مساله نشان می دهد که قاعدتا بضاعت ملودی و موسیقایی فردی که به این شیوه کپی برداری کرده، آنقدر کم بوده که سبب شده به سوی چنین کاری برود. اینکار قاعدتا برای اهل فن و اهل نظر دلنشین نیست.

 

اگر می خواهیم در باب موسیقی سوگ کار کنیم از شعر خوب و قوی، ملودی مناسب با شعر و پس از آن اجرایی دقیق و خوب استفاده کنیم . در صورتیکه این موارد را رعایت کنیم توانسته ایم اثری ماندگار خلق کنیم، اثری که می تواند بر اذهان عمومی نیز تاثیر بگذارد. در این صورت است که حق مطلب را در مورد صاحب سوگ ادا کرده ایم، با کپی برداری از آثار دیگران حق صاحب سوگ ادا نمی شود.

اضافه کردن نظر

نام (الزامی)

تازه سازی

ارسال

لغو