زهرا سلیمانی: یک مقام مسئول در سازمان بهزیستی به تازگی اعلام کرده است «ازدواج سفید» و روابط فراخانوادگی بر خدمات مشاورهای سایه انداخته است. مجید رضازاده عنوان کرده است: «این امر شاید مربوط به ۱۰ سال پیش باشد که نشانههای آن را در مشاورههای خط تلفنی ۱۴۸۰ دیدیم که بیشتر شکایات نگرانیها و مشکلات به این دست از روابط و مشکلات جنسی برمیگشت.» در سالهای اخیر «ازدواج سفید» بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. با وجود این، آنطور که مسئولان اذعان دارند تحقیقات گسترده و مستدلی در این رابطه انجام نشده است، حال آنکه اگر بنا باشد برنامه ریزی درستی در این حوزه انجام شود، لازم است اطلاعات دقیقی در این باره وجود داشته باشد
شنیدهها حاکی از آن است که اندکی از جوانان جامعه، به ویژه در شهرهای پرجمعیت و بزرگی همچون تهران به تبعیت از سبک زندگی غربی شیوه خاصی برای با هم زیستن انتخاب کردهاند. این گروه از دختران و پسران گرچه تعدادشان بسیار قلیل است و شمارشان اندک، اما پیامدهای سبک زیستشان آنچنان مخرب و زیانآور است که علاوه بر خود دیگران را نیز دستخوش آسیبدیدگی، آزردگی و دلواپسی میکنند. این دختران و پسران سبک زیست مشترک خود را «ازدواج سفید» نام نهاده اند، اما آنچه را که به خلاف «ازدواج سفید» نام نهاده اند نوعی «زیست سیاه» است و ضربات حاصل از آن تا زمانی مدید پس از فروپاشی آن، همچنان استمرار مییابند. در اصل ترویج ازدواج سفید باعث بی اعتنایی به نظام خانواده، عدم مسئولیت پذیری دختران و پسران برای زندگی اجتماعی و جامعه پذیر کردن آنها میشود. نبود امکانات برای ازدواج از جمله مسکن و بیکاری میتواند در شکلگیری چنین روابطی تاثیرگذار باشد. این در حالی است که خرداد امسال محمد اسماعیل مطلق، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره آمار ازدواجهای سفید در کشور با بیان اینکه آماری در این زمینه وجود ندارد، اظهارکرد: وظیفه ما ترویج ازدواج سالم است و در این زمینه بر روی ازدواجهایی که ثبت شده است، فعالیت میکنیم. به گفته کارشناسان دلایل عمده ترویج این نوع سبک زندگی عدم مسئولیتپذیری و ریسک محسوب میشود؛ چرا که در چنین روابطی افراد مسئولیت عملکرد خود را برعهده نمیگیرند.
افزایش خدمات مشاوره درپی رواج ازدواجسفید
رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی گفت: با رواج «ازدواج سفید» یا «روابط فراخانوادگی» در بین جوانان، نشانههای آسیب آن را از ۱۰ سال پیش در مراجعه به دفاتر مشاوره دیدهایم، به طوری که میزان مراجعه افراد بیشتر شده است. مجیدرضازاده درباره وضعیت آسیبهای اجتماعی پس از رواج ازدواج سفید در جامعه افزود: از نظر اینکه ازدواج سفید باعث افزایش آسیبها و آسیبرسانی به خانوادهها شده شکی نیست، اما آماری از میزان این آسیبها به دست نیامده است. او ادامه داد: آسیبهای ناشی از ازدواج سفید در بین جوانان به شرع و وضعیت کشور ما ربطی ندارد، هر چند که در کشور ما آسیبرسانیاش بیشتر میشود؛ چرا که چنین سنتی نبوده است، اما در هر کجا که ازدواجی صورت گیرد و ثبت نشود آسیبرسان خواهد بود. رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی تاکید کرد: اگر ازدواج ثبت شود قابل پیگیری خواهد بود در غیر این صورت هر یک از طرفین به ویژه زنان آسیب بیشتری میبینند و ممکن است آسیبهای اجتماعی دیگری به تبع آن رخ دهد. رضازاده با بیان اینکه انجام تحقیقات گسترده در زمینه آسیبهای ناشی از ازدواج سفید ساز و کار و بودجه زیادی میطلبد، افزود: در دفاتر مشاوره ما وضعیت آسیبهای ناشی از این موضوع کاملا مشهود است؛ چرا که بعد از اینکه ارتباطات فراخانوادگی و فرافردی (ازدواج سفید) رخ میدهد آمار مراجعان به دفاتر مشاوره ما بالاتر رفته است. رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی گفت: این امر شاید مربوط به ۱۰ سال پیش باشد که نشانههای آن را در مشاورههای خط تلفنی ۱۴۸۰ دیدیم که بیشتر شکایات، نگرانیها و مشکلات به این دست از روابط و مشکلات جنسی برمیگشت. به گزارش فارس، او افزود: بنابراین پیش بینی کرده بودیم که چنین اتفاقات و آسیبهایی بیشتر شود. اکنون هم اگر رصد و برنامهریزیهای ما انجام شود، بهتر میتوانیم آسیبهای اجتماعی را برای آینده ارزیابی کنیم.
ازدواجهایی که هیچوقت رسمی نمیشوند
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره وضعیت ازدواج سفید در کشور به «آرمان امروز» میگوید: هر از چند گاهی موضوعی در کشور مطرح و به یک سوژه تبدیل میشود. از جمله این موضوعات جذاب میتوان به ازدواج سفید اشاره کرد. در واقع ازدواج سفید مساله کشور ما نیست و مسائل مهمتری وجود دارد که نباید از آنها غفلت کرد. نمیتوان موضوع ازدواج سفید یا هم باشی سیاه را به عنوان یک رفتار به رسمیت برشمرد. در کشور ما باید اصول رفتاری بر اساس دین مبین اسلام باشد و به این ترتیب باید قوانین و مقررات هم بر این اساس نوشته، اجرا و نظارت شود. در دین مبین اسلام و فرهنگ این مرز و بوم مقوله ای تحت این عنوان که زن و مرد نامحرم بتوانند با یکدیگر زیر یک سقف زندگی کنند وجود ندارد. سید حسن موسوی چلک میافزاید: ازدواج سفید با مبانی فرهنگی و دینی کشور ما مغایر است. این در حالی است که ازدواج سفید با مصداقهایی شبیه آن در کشور مغایراست. به دلیل عدم هماهنگی فرهنگ و مذهب با ازدواج سفید به هیچ عنوان نمیتوان آن را به ثبت رساند و یا به رسمیت شمرد. نمیتوان موضوعات، قوانین و فرهنگهای متضاد با باورهای جامعه را به رسمیت شناخت. به گفته او به هیچ عنوان ازدواج سفید در کشور ما مورد پذیرش قرار نمیگیرد و هر گونه اقدام در این زمینه با واکنش شدید جامعه همراه است. برای مثال، جامعه ما درباره ازدواج موقت به عنوان یک فعل شرعی حساسیت شدید دارد، دیگر چه برسد به ازدواج سفید تحت عنوان یک فعل حرام و مغایریت آن با فرهنگ ! رئیس انجمن مددکاران ایران با بیان اینکه در کشور ما ازدواج سفید به یک مساله و موضوع جدی تبدیل میشود، میگوید: با اطمینان میتوان گفت که هیچ سازمانی آماری از این موضوع در ایران ندارد. به عبارت بهتر اصلا نمیتوان آماری از این نوع موضوعات بهدست آورد و این به نوع مشکل برمیگردد. لذا نمیتوان هیچ مسئولی در هیچ یک از قوای کشور را به دلیل اینکه آمار ندارند زیر سوال برد و به نوعی پاسخگو نبودن آنها را نشانه فرار از پاسخگوییشان تلقی کرد. در اصل هیچ سازمانی آماری دقیق از آسیبهای اجتماعی ندارد، تا چه رسد به این نوع موضوعات. بعضی از افراد این موضوع را در ایران خیلی بزرگ نشان دهند. در حالی که اگر منصفانه نگاه کنیم و اغراض شخصی را مبنای تحلیل قرار ندهیم باید اعتراف کرد که مشکلاتی از قبیل طلاق، اعتیاد، خشونتهای خانگی و... به مراتب مهمتر و قابل توجه هستند. به گفته او این نوع ازدواجها حتی در غرب هم سرنوشت خوبی ندارند و نه تنها کمک به تشکیل نهاد خانواده نمیکنند بلکه مانع آن نیز است. دراین نوع ازدواجها معمولا دخترها بیشتر از پسرها آسیب میبینند. برای مثال فرار از مسئولیت تشکیل خانواده یکی از پیامدهای این نوع ازدواجهاست.