سوم فروردینماه امسال، صادق بریرانی 91 ساله میشود؛ هنرمندی که او را یکی از پیشکسوتان طراحی گرافیک نوین ایران میدانند.
صادق بریرانی در سوم فروردینماه سال 1302 در بندر انزلی متولد شد. نقطه عطف زندگی او آشنایی با معلمش امیرهوشنگ زرینکلک بود که بریرانی را با دنیای رنگها و نقشها آشنا کرد. زرینکلک در جوانی از مریدان میرزا کوچک خان بود. به گفته خود بریرانی، آشنایی با او عرفان را وارد زندگی این هنرمند کرد.
او آبرنگ و رنگ روغن را از زرینکلک آموخت. این معلم عارفمسلک با دیدن استعداد بریرانی در هنر، به صورت جداگانه به او نقاشی یاد داد، اما با این حال به او توصیه کرد نقاشی را دنبال نکند، چون به فقر میافتد و او را نفرین میکند! اما بریرانی به این توصیه عمل نکرد و در سال 1326 وارد دانشکده هنرهای زیبا و در سال 1331 با گرفتن لیسانس نقاشی فارغالتحصیل شد.
بریرانی در زمان تحصیل در دانشکده هنرهای زیبا، با هنرمندانی چون سهراب سپهری، منوچهر شیبانی و بهجت صدر همدوره بود. پس از گرفتن لیسانس به عنوان رییس اداره هنر گرافیک در وزارت فرهنگ و هنر مشغول به کار شد. او در این دوره با همکاری 12 نفر از هنرمندان حوزههای مختلف هنری کارهای هنری اداره گرافیک را مدیریت میکرد.
این هنرمند پس از چند سال حضور در وزارت فرهنگ، برای ادامه تحصیل راهی آمریکا شد و در سال 1338 فوق لیسانس خود را در رشته گرافیک از دانشگاه ایندیانا دریافت کرد. همچنین در سال 1339 برای تکمیل مطالعات هنریاش به اروپا سفر کرد.
علاقه به هنرهای سنتی ایران باعث شد او مطالعاتش را در زمینه خوشنویسی، نگارگری، مینیاتور و کاشیکاری متمرکز کند و از زیبایی آنها در کارهای گرافیکیاش بهره ببرد. او در اینباره گفته است:«پس از پایان دوران آموختن در دانشکده، برای اینکه از کاروان هنر نو جهانی عقب نمانم، بیتابانه به فراگیری، بررسی و تمرین هنر پیشگام غربی پرداختم، اما ناگهان دریافتم که از میراث گرانبهای استادان هنر ایرانی غافل ماندهام. بیدرنگ به مطالعه پایه های پنهانی و زیربنایی دیدگاه و معرفت هنرهای مشرق زمین روی آوردم؛ نقش سفالینههای شوش و سیلک، سادهنگاری، مهارت، دقت و پرداخت نقش برجستههای تخت جمشید، درونی دیدن صورت بیرون به ویژه در نگارهای ایرانی، نقش پردازی در طرح فرش و کاشی، نظام و تقسیم رنگها، ساده کردن و آرایشی نمودن چنان مجذوبم کرد که با قلم دست ساز ویژهام سخت به آن پرداختم.»
کار کردن با قلم ویژهای که داشت، باعث شد به سبکی خاص و منحصر به فرد در هنر خود دست پیدا کند. سبکی که در عین ریشه گرفتن از خوشنویسی سنتی، از نقاشی معاصر هم بهره میگرفت. از ویژگیهای آثار او میتوان به سادهنگاری، ظریف نگاری، الهام از خط نستعلیق و شکسته نستعلیق و استفاده از دو رنگ سیاه و سفید به جای رنگهای گرم و سرد اشاره کرد.
از یک دورهای به بعد توجه بریرانی به کلمه و نقش آن در تاثیرگذاری کارهای گرافیکی، معطوف شد و در آثارش از حروف الفبا به نحو خاصی استفاده کرد. خود او در اینباره گفته است:«برای من روزی رسید که دانستم «کلمه» دارای قدرتی عظیم است، حتی بیش از تصویر، چون یک تصویر بر تابلو فقط دارای بعد بصری است، ولی کلمهای مانند «سیب» بو، مزه، جنس و هزاران خاطره شخصی دیگر را در ذهن تداعی میکند.»
آثار بریرانی تاکنون در نشریات معتبر بینالمللی به چاپ رسیده و در نمایشگاههای مختلفی در ایران، هند، نیویورک، لهستان، فرانسه و ... به نمایش گذاشته شده است. همچنین از فعالیتهای او پس از بازگشت به ایران میتوان به تدریس در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه آزاد و الزهرا اشاره کرد.
ایسنا