حیات غرب - مردان و زنان با وجود اشتراکات زیادی که در فیزیولوژی و آناتومی بدن دارند، هرکدام ویژگیهای منحصربهفردی دارند و لازم است برنامۀ ویژهای برای حفظ سلامت خود داشته باشند. مفهوم «سلامت مردان» تعریفهای مختلفی دارد؛ اما، ما طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت به بررسی سلامت جسمی و سلامت روان مردان خواهیم پرداخت.
وقتی صحبت از پیشگیری و تشخیص زودهنگام به میان میآید، سلامت مردان اغلب در جایگاه دوم پس از سلامت زنان قرار میگیرد. همان طور که از نظر آماری میبینیم، مردان کمتر از زنان به سلامت خود توجه میکنند.
مردان تمایل بیشتری به سیگارکشیدن، مشروبات الکلی، پذیرفتن ریسک بیشتر و بهطور کلی سبک زندگی زیاد سالمی ندارند و همین امر پرداختن به اهمیت سلامت مردان رو دوچندان میکند. مردان نیز مانند زنان و به همان اندازه مستعد ابتلا به بیماریها و مشکلات مشابهی مانند سرطان، افسردگی، سکتۀ مغزی، دیابت و بیماریهای قلبی هستند. علاوه بر این خطرات، مردان مشکلات منحصربهفردی مانند سرطان پروستات و بزرگشدن خوشخیم پروستات نیز دارند.
سلامت جسمی مردان
همان گونه که گفتیم، مردان و زنان در عین شباهات زیادی که دارند هرکدام ویژگیهای جسمی و روانی منحصربهفردی دارند و همین امر باعث میشود که حفظ سلامت جسمی مردان و زنان هرکدام نیز تفاوتهایی داشته باشد که به همین ویژگیهای منحصربهفرد هر جنس برمیگردد. مهمترین مواردی که در سلامت جسمی مردان اهمیت دارد عبارتاند از:
بررسی سالانه سطح گلوکز خون برای مردان ضروری است تا احتمال ابتلا به بیماری قلبی به شکل قابلتوجهی کاهش یابد؛ چراکه بیماریهای قلبیعروقی در مردان شایعتر هستند و دیابت یکی از علل اصلی ایجاد مشکلات قلبیعروقی است.
مردانی که سابقۀ خانوادگی سرطان پوست دارند یا در جوانی دچار آفتابسوختگی قابلتوجهی شدهاند در معرض خطر بالایی برای ابتلا به سرطان پوست هستند. بنابراین لازم است که، اینگونه افراد سالانه برای چکاپ پوست به متخصص پوست مراجعه کنند.
از هر هفت مرد یک نفر به سرطان پروستات مبتلا میشود. بعد از سرطان پوست، سرطان پروستات شایعترین نوع سرطان در مردان آمریکایی است. آنتیژن اختصاصی پروستات یا آزمایش سطح خون PSA، همراه با معاینات رکتوم (DREs) بهترین راه برای تشخیص سرطان پروستات است. همۀ مردان 50 تا 70 ساله باید سالانه معاینه شوند. اگر مردی سابقۀ خانوادگی سرطان پروستات داشته باشد، آزمایش PSA باید از سن 40 سالگی شروع شود.
کولونوسکوپی یک معاینه ضروری برای مردان (و زنان) بالای 50 سال است؛ زیرا، در آن سن خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ افزایش مییابد. سایر عوامل خطر برای سرطان روده بزرگ شامل: سابقۀ پزشکی بیماری التهابی روده یا رژیم غذایی سرشار از چربی حیوانی است. دستورالعملها برای انجامدادن کولونوسکوپی در افراد مختلف تفاوت دارد.
فشارخون بالا علت شمارۀ یک سکتۀ مغزی در مردان است و اگر کنترل نشود بسیار جدی است. کلسترول بالا همچنین میتواند منجربه مشکلات قلبیعروقی جدی مانند حملۀ قلبی یا سکته شود. مردان 20 سال و بالاتر باید هر سه تا پنج سال یک بار و بعد از 50 سالگی هرسال کلسترول خود را چک کنند.
باتوجهبه مصرف الکلِ بیشتر در مردان، احتمال بیشتری برای آسیب کبد در آنها وجود دارد. بنابراین درصورت مصرف الکل، داروهای بدون نسخه، مشکلات التهابی، مشکلات تیروئید و چاقی ضروری است که سلامت کبد را با انجامدادن آزمایش سنجش آنزیمهای کبدی بررسی کنند.
در انگلستان، از هر هشت مرد یک نفر مشکلات روانی رایجی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال هراس یا اختلال وسواس فکریـاجباری (OCD) دارد. مردان اغلب بهدلیل کلیشههای سنتی و آنچه در جوامع عرف است کمتر درمورد مشکلات سلامت روان خود حرف میزنند.
معمولاً از مردان انتظار میرود نانآور خانه، قوی و مسلط به کنترل زندگی باشند. این کلیشهها ذاتاً چیزهای بدی نیستند؛ اما، میتوانند کمکگرفتن و صحبتکردن در این مورد را برای مردان دشوارتر کنند.
برخی تحقیقات همچنین نشان میدهد که، مردانی که نمیتوانند آشکارا درمورد احساسات خود صحبت کنند ممکن است کمتر بتوانند علائم مشکلات سلامت روان را در خود تشخیص دهند و کمتر به دنبال حمایت هستند.
مردان همچنین ممکن است بیشتر از روشهای مضر مانند مواد مخدر یا الکل استفاده کنند و کمتر با خانواده یا دوستان خود درمورد سلامت روان خود صحبت کنند. مردان بیش از سه برابر زنان در اثر خودکشی جان خود را از دست میدهند. بنابراین دلایل سلامت روان مردان در خطرِ مشکلات بسیار زیادی قرار دارد.
کار و محل کار تأثیر قابلتوجهی بر سلامت روان کارکنان دارد. مردان معمولاً مشاغل پرخطرتر و دشوارتری نسبت به زنان دارند و همین امر باعث میشود که در معرض افسردگی، اضطراب و استرس ناشی از کار باشند. سلامت روان مردان در محیط کار صرفاً در کار آنها تأثیر نمیگذارد بلکه میتواند کاملاً تمام جنبههای زندگی مردان را تحت تأثیر قرار دهد.
اگر نگران هستید که در سلامت روان خود مشکلی دارید، با پزشک خود حتماً صحبت کنید. انجامدادن این کار ممکن است برای شما دشوار باشد؛ اما، بیشتر مردم متوجه میشوند که صحبت با پزشک و دریافت کمک و حمایت میتواند تفاوت بزرگی در زندگی آنها ایجاد کند.
اگر در تنگنا هستید و نیاز به کمک فوری دارید یا میخواهید به زندگی خود پایان دهید، حتماً به متخصص روانپزشک و روانشناس مراجعه کنید. سازمانهایی هستند که مشاوره و پشتیبانی عملی و احساسی ارائه میدهند که میتوانید با مراجعه به آنها کیفیت زندگی خود را دوچندان کنید.
محل کار یک محیط کلیدی است که در آن مسائل جنسیتی و ساختارهای سازمانی ممکن است بر شیوههای ایمنی و بهداشت شغلی تأثیر بگذارد. اجرای هنجارهای غالب مردانگی در مشاغل پرخطر میتواند مشکلساز باشد؛ زیرا، مردان را در معرض خطرات قابلتوجهی برای جراحات و تلفات قرار میدهد.
مردان اغلب مشاغل پرخطرتری دارند و همین امر باعث میشود سلامت شغلی مردان نسبت به زنان در درجات پایینتری قرار بگیرد.
سخن پایانی
بهمنظور دستیابی به حد مطلوب سلامت مردان، بهتر است هر فرد نسبت به موارد زیر توجه ویژهای در طول زندگی خود داشته باشد: